बजारकाे अस्वभाविक उतारचढाव

बिहिबार र अाजकाे बजार निकै अस्वभाविक र अनपेक्षित देखियाे । पुराना साथिहरूले त पक्कै याे भन्दा असहज अवस्था पार गरिसक्नु भएकाे नै हाे । हामिले पनि एकैदिन ८० विन्दुले तल र अर्काेदिन ७० ले माथि गएकाे केही महिना भयाे । तर यसपटक निकै नांगाे तरिकाले केही म्युचुअल फण्डले बजार अाफ्नाे नियन्त्रणमा लिएकाे देखियाे । तपाईहरूलाई लाग्ला हामी बेचेर बाहिर जान्छाै वा धेरै किन्न सक्छाै हाेईन यस्ताे बजारमा न हामिले किन्न नै न बेच्न सकिन्छ । त्यैसैले पैसा छ भने किन्नुस तर अात्तिएर नबेच्नुस । बजारकाे परिघटनालाई नजिकबाट नियाल्नुस र अाफुलाई सम्हाल्नुस ।

अाजकाे बजार राम्ररी अध्ययन गर्नुस बिहान विक्री गरे बजारलाई निकै तल पुर्याए केही लगानिकर्ताहरूले अत्तालिएर बेचेकाे किने उसैले फेरि बजार २७ अंक मात्र नेगेटिभ बनायाे अनि फेरि बेचे र पछि ५० भन्दा बढिले नेगेटिभमा बन्द गरे । यसले उनिहरू अझै बजार घटाउने साेचमा छन् । तपाईसँग शेयर हुन्जेल भर्चुअल घाटा हुने हाे । यी म्युचुअल फण्डले पुसकाे अन्त्यमा त पक्कै बजार सामान्य अवस्थामा ल्याउन बाध्य हुनेछन किनकि बजारकाे अवस्था यहि रहेमा NAV निक्कै तल जानेछ । हामिलाई १-२ लाख घाटा हुँदा ठुला लगानिकर्तालाई कराेडाै घाटा हुन्छ । के सँधै यस्ताे अवस्था रहला त । त्यसमाथि बैकहरूकाे लगानिमा जाेखिम र लगानि पनि घट्छ । त्यसैले कुनै न कुनै दिन बजार अाफ्नाे लयमा अाउँछ ।

किनबेच गर्नुछ भने बजारकाे सामान्य अवस्थालाई कुर्नुस । केही नाफाघाटा हाेला । व्यापार गरेपछि सँधै नाफा मात्रै हुँदैन अनि सँधै घाटा पनि । त्यसमाथि शेयरकाे व्यापार निकै जाेखिमयुक्त छ, त्यसलाई स्विकार्नुस् ।

बाफियाकाे हल्ला र अाजकाे बजार

हिजाे अर्थ समितिबाट बाफिया पास भए पछि जे जस्ता समाचार र अडकालबाजि शुरू भयाे, सबैले अाज बजार पक्कै पनि ५ प्रतिशतकाे हाराहारी तल जाने अांकलन गरेका थिए ।

तर लगानीकर्ताहरूकाे सुझबुझ र अात्मविश्वासले बजार निकै तल जानबाट बचेकाे छ । केही दिनदेखि अस्वभाविक रूपमा चलखेल भैरहेकाे बजारमा बाफिया एउटा अर्काे अस्त्रकाे रूपमा प्रयाेग गर्ने प्रयास असफल भएकाे छ ।

यहाँ बुझ्नु पर्ने कुरा के हाे भने वास्तवमा अहिलेकाे अवस्था भनेकाे वाफिया पास भएकाे पनि हाेइन, याे त अर्थ समितिबाट मात्र पास भएकाे हाे । अनि संसदले कुन रूपमा पास गर्छ त्याे बाँकी नै छ । पहिले पनि अर्थ समितिले अर्कै रूपमा यसलाइ पास गरेर धेरैकाे विराेध पछि अर्थ मन्त्रालयले फिर्ता लिएकाे हाे । तुलनात्मक रूपमा अहिले पास भएकाे बाफिया राम्राे छ । यसकाे कार्यान्वयनले वित्तिय क्षेत्रकाे विकासमा सहयाेग नै पुग्नेछ ।

जहाँसम्म संस्थापकलाइ साधारण शेयरमा परिणत गर्ने कुरा छ, त्याे विस्तारै हुने हाे, जुन ७०ः३० बाट ५१ः४९ पनि भएकै हाे । त्यहि अनुसार हाेला । सर्वसाधारणमा परिणत नै भए पनि विद्ममान शेयरधनिले बेच्नु पनि पर्याे नि । केही अपवाद कम्पनी बाहेक याे सम्भावना निकै न्यून छ । के तपाइहरूलाइ लाग्छ, सबै शेयर सर्वसाधारण नै भएपनि इन्भेष्टमेन्ट, नविल, एभरेष्ट, माछापुच्छे, चार्टडकाे ठूला शेयरधनीले अाफ्नाे शेयर बेच्छन र ? केही साना पुराना कम्पनीका केही संस्थापकले बेच्लान । यस्ताे परिवर्तन पनि त्यति सहज नहाेला । राष्ट्र बैंकबाट पूर्व स्विकृति नभइ साधारणमा परिवर्तन नहाेला पनि ।

अहिले त अवसरवादी र माैकापरस्तहरूले धमिलाे पानीमा माछा मार्न खाेजेका हुन् । लगानीकर्ताले विश्वास गुमाएर र अात्तिएर नबेच्ने हाे भने यस्ता अवसरवादीहरूकाे केही लाग्दैन । हामी नै डरायाैं भने अरूले तर्साइ हाल्छन नी ।

हल्लाकाे पछि लाग्न छाेडेर राम्रा कम्पनीकाे शेयर किन्ने माैका नगुमाअाैं अनि किन्न सकिन्न भने घाटामा बेचेर सँधैकाे लागि घाटा बुक नगराैं । शेयर अाफ्नाे नाममा हुन्जेल, यसले कितावी घाटा मात्र हुन्छ । अहिले बेच्नु भयाे भने वास्तविक घाटा हुन्छ.

अाज पनि बजार ४३ अंकले घट्याे कारण तपाइहरूलाइ जस्तै मलाइ पनि थाहा छैन र म पनि अन्याैलमा नै छु । साँच्चै भन्ने हाे भने बजार घट्नु पर्ने त्यस्ताे कारण देखिँदैन तर घटिरहेकाे यथार्थ हाे । राम्राे कुरा अाज नेरा बैंककाे लिक्विडिटी टाइट नभएकाे र सेवाेनले म्युचुअल फण्डकाे अनुगमन गरेकाे रहेछ ।

तर यति हुँदैमा बजार माथि जाने कुरामा ढुक्क हुन गाह्राे देखियाे । तर बजार क्रास हुने हाे अहिलेकाे अवस्थामा यस्ताे सम्भावना पनि देखिँदैन ।

के गर्ने के नगर्ने भन्न गाह्राे छ, दशैं अघिसम्म शेयर किन्नेकाे हालत सबैकाे एउटै छ । त्यसैले म भने चित्त बुझाएर बसेकाे छु । घाटाकाे कुरा गर्ने हाे भने दशैं अघिकाे मूल्यमा एउटा घर गैसक्याे तर पनि म भाेलिकाे दिन सम्झेर मन सम्हालेकाे छु । मैले नबेच्दासम्म त्याे कागजी घर गएकाे हाे । 

बजारमा पहिले पनि म ट्रयापमा परेकाे थिएँ, बजारमा काराेवार गर्दा कहिले काही परिन्छ र यहि बजारमा बसेकाे हुँदा सबै शेयर बेचेर निस्कन पनि सकिदैन । नेप्से २९० पुग्दा पनि मैले बजार छाेडिन र अहिले पनि छाेडदिन । हाे, पाेर्टफाेलियाे हेर्दा दुःख र नबेचेकाेमा पछुताे लाग्छ, तर एउटा यथार्थ के हाे भने यस्ताे अवस्थामा हामीले काराेवार गर्नै कठिन हुन्छ । त्यसैले म चाही बजारकाे नियमिततामा कुर्छु अनि मात्र किनबेच गर्छु ।

छाेटेलाल सरकाे लेखले पनि मलाइ प्राेत्साहित गरेकाे छ अनि मेरै अनुभवले पनि मलाइ अहिलेसम्म यहाँ टिकिरहन सिकाएकाे छ । एउटा कुरा मैले गत वुममा सिध्दाथ बैंक १२०० भन्दा बढीमा किनेकाे थिएँ भने वियरमा २५० मा पनि त्यति गर्दा पनि मेराे अाैसत लागत ५५० हाराहारी परेकाे छ । भनेकाे बजारमा कतिसम्म तलमाथि हुन्छ अब अाफै अनुमान गर्नुस । याे अनुभवले पनि अहिले बजारकाे उतारचढाव सामान्य जस्तै लाग्न थालेकाे छ । अहिले सबैभन्दा बढि घाटा भनेकाे एउटा कम्पनीमा ३० प्रतिशतसम्म पुगेकाे छ । मैले पाँचगुणासम्म ठेगेकाे हाे । हाे, मैले किनेका कम्पनीहरू मैले विश्लेषण गरेर नै किनेकाे हाे र कागजी घाटा बाहेक प्रतिफल र अाैसत लागत लिँदै जाँदा नबेच्दा सम्म म पक्कै पनि पहिले जस्ताे पाँचगुणा घाटामा हुनेछैन ।

अहिले तपाइ हामीले बेच्नु भनेकाे बजारलाइ थप अस्वभाविक दिशामा धकेल्नु र चलखेल गर्न खाेज्नेलाइ सघाउनु मात्र हाे । यतिकाे त घाटा सह्याैं भने थप घाटा पनि थेगाैं । बजार अलि नियमित भएपछि थप ऋण खाेजेर एभरेजिङ गराैंला । नअात्तिअाैं ।