बोनस अर्थात् सेयरधनीले प्रत्यक्ष नगद भुक्तानी नगरी लाभांश (नगद) का रूपमा पाउनुपर्ने रकमबाट भुक्तानी हुने गरी कम्पनीबाट सेयर लाभांशको रूपमा प्राप्त गर्ने थप सेयर । सामान्यतया: कम्पनीले व्यवसायबाट प्राप्त नाफाबाट कर तथा कोषहरू छुट्ट्याएर वितरणयोग्य मुनाफा सेयरधनीलाई लगानीको आधारमा समान दरमा लाभांश (नगद वा सेयर)का रूपमा वितरण गर्छन् । नेपालमा भने क) सर्वसाधारण लगानीकर्ताहरूको बोनस सेयर मोह,ख) व्यावसायिक आवश्यकता भन्दा रकममा तोकिएको चुक्ता पुँजी, ग) सेयर प्रिमियमसम्बन्धी कानुनी व्यवस्था, र घ) लाभांशलाई पुँजीमा परिणत गर्ने सहजता कारण कम्पनीहरू पनि पुँजीकोष बढाउने अन्य वित्तीय उपकरण हुँदाहुँदै बोनस सेयरलाई प्राथमिकतामा राख्छन् । यस्तै कम्पनीको व्यवस्थापन, नियमनकारी निकाय र सरकारलाई समेत धेरै चुक्ता पुँजी भएको कम्पनीको मात्र व्यावसायिक, प्रतिस्पर्धात्मक, संस्थागत क्षमता बलियो हुन्छ भन्ने गलत मान्यताले चुक्ता पुँजी बढाउन होड चलेको देखिन्छ ।
वास्तवमा कम्पनीको सबलता चुक्तापुँजी, संचित मुनाफा र जगेडा कोषहरू सहितको पुँजीकोषमा निर्भर हुन्छ । त्यसैले अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा लाभांश भन्दा पुँजीकोष बलियो भएको कम्पनी लगानीकर्ताको प्राथमिकता पर्दछन् । विदेशमा सेयरधनीले पाउने बोनस सेयरमा लाभांश कर समेत नलाग्दा समेत सेयर लाभांश रुचाउँदैनन् । सेयरधनीलाई लगानी वापत नगद भुक्तानी गर्नुपर्नेमा बोनसमार्फत सेयरधनीको सम्पत्ति एउटा शीर्षक (नाफा) बाट अर्को शीर्षक (पुँजी) मा सारेर कम्पनीले असक्षमता देखाएको रूपमा बुझिन्छ । यसैकारण पनि कतिपय मुलुकमा बोनस सेयर जारी गर्नुभन्दा पहिले धितोपत्र नियमकसमक्ष पुँजी वृद्धिको कारण र उपयोग सम्बन्धी विस्तृत कार्ययोजना नै पेस गर्नुपर्छ ।
बोनस सेयरको प्रभाव
कुनैपनि कम्पनीमा बोनस सेयरको प्रभाव भनेको व्यावसायिक चरित्रको आधारमा पुँजीगत आवश्यकता र व्यवस्थापनको पुँजी परिचालन क्षमतामा निर्भर गर्दछ । पक्कै पनि बोनस सेयरले पुँजीगत, व्यावसायिक र जोखिम वहन क्षमता बढाउँछ, तर त्यो व्यवसायको आवश्यकताभन्दा बढी भए कम्पनी पुँजीगत भारले थिचिएर मुनाफासँगै वित्तीय सूचकहरू र बजार मूल्यमा पनि नकारात्मक प्रभावको सम्भावना रहन्छ ।
(क) चुक्ता पुँजी र वित्तीय सूचकमा
कम्पनीको सेयरको अंकित मूल्यमा कायम चुक्ता पुँजीको आधारमा जारी हुने बोनस सेयरको दरमा नै चुक्ता पुँजी बढ्छ । बढ्दो चुक्ता पुँजीको असर बुझ्न नगद मात्र र नगद र बोनस (मिश्रित) लाभांश दिएका नेपाल टेलिकम, चिलिमे जलविदुत र स्ट्याण्डर्ड चार्टड बैंक नेपालको विगत चार वर्षको लाभांश र वित्तीय सूचकको अवस्था हेरौं ।
वित्तिय सूचक
|
नेपाल टेलिकम
|
चिलिमे जलविदुत
|
स्ट्याण्डर्ड चार्टड बैंक
|
|||||||||
७१७२
|
७२७३
|
७३७४
|
७४७५
|
७१७२
|
७२७३
|
७३७४
|
७४७५
|
७१७२
|
७२७३
|
७३७४
|
७४७५
|
|
चुक्ता
पूँजी (रु. अर्बमा)
|
१५
|
१५
|
१५
|
१५
|
२.७३
|
३.१३
|
३.३५
|
३.९६
|
२.२५
|
२.८१
|
४.००
|
८.०१
|
खुद
मुनाफा (रु. करोडमा)
|
१४५५
|
१३५५
|
१५३७
|
१७४८
|
९४
|
८५
|
९३
|
९१
|
१३१
|
१२९
|
१५५
|
२१९
|
प्रति
शेयर आय (रु)
|
९७
|
९०
|
१०२
|
११६
|
३१
|
२९
|
२७
|
२३
|
५७
|
४६
|
३५
|
२७
|
नेटवर्थ
(रु)
|
५३९
|
५५५
|
६०८
|
६६४
|
२६५
|
२१५
|
२४२
|
२२५
|
२६५
|
२६८
|
२९६
|
१७४
|
लाभांस
नगद (रु)
|
५०
|
५१
|
५५
|
५५
|
१२
|
११
|
१०
|
५
|
१९
|
१.७५
|
५.२६
|
१७
|
लाभांस
बोनस शेयर
|
०
|
०
|
०
|
०
|
१५
|
१०
|
१५
|
२०
|
२५
|
३३
|
१००
|
०
|
असार
मसान्तको मूल्य (रु)
|
६३६
|
६८९
|
६७५
|
७२१
|
१६८३
|
१४४०
|
७९८
|
७९०
|
१९४३
|
३६००
|
२२९५
|
७५५
|
२०७६
जेठ २ को मूल्य (रु)
|
७२३
|
५२३
|
६८९
|
|||||||||
तालिका अनुसार टेलिकमको पुँजी स्थीर भएको अवस्थामा इपिएसमा परेको असर न्यून देखिएको छ । आव २०७२-७३ मा खुद मुनाफा घटेको अवस्थामा बाहेक इपिएस घटेको छैन । कम्पनीले आम्दानीको केही हिस्सा सेयरधनीलाई नगद लाभांशको रूपमा बाँडेर केहीसंचित जगेडामा राख्दा इपिएसमा सन्तुलन कायम गर्न र नेटवर्थ र पुँजीगत क्षमता बढाउन सकेको देखिन्छ ।
अर्कोतर्फ चिलिमेले आम्दानीको धेरै हिस्सा मिश्रित लाभांशको रूपमा सेयरधनीलाई बाँड्ने क्रममा लाभांशको एक हिस्सा बोनस सेयरको रूपमा पुँजीकृत गर्दै गएको छ । यसले चुक्ता पुँजी बढ्दै गएको छ, तर पुँजी वृद्धिको तुलनामा आम्दानी बढाउन नसक्दा इपिएस घट्दो क्रममा रहेको छ । यससँगै नेटवर्थमा पनि कमी आएको छ । विशेषत: जलविदुत कम्पनीको आम्दानी स्थिर हुने तर लाभांशलाई बोनस सेयरको रूपमा पुँजीकृत गरी चुक्तापुँजी बढाउँदा इपिएस घट्दै गएर २०७५-७६ को तेस्रो त्रैमासमा रु. १५ (वार्षिक) र नेटवर्थ रु. १९४ मा झरेको छ । यसले कम्पनीले अनावश्यक रूपमा पुँजी बढाउन बोनस सेयर जारी गर्दा इपिएस र नेटवर्थमा गिरावट आएको स्पष्ट देख्न सकिन्छ । चिलिमेले कम्पनीको चुक्ता पुँजी नबढाईकन पनि संचित नाफाको आधारमा पर्याप्त रकम लगानी गर्न रोकिने अवस्था थिएन ।
बैंकहरू मध्ये उत्कृष्ठ मानिएको स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड पनि नियमकद्वारा थोपरिएको अनावश्यक पुँजीको मारमा परेको उदाहरण तालिकामा देख्न सकिन्छ । कुनै समयमा प्रति सेयर रु. १०० भन्दा बढी र २०७१-७२ सम्म प्रतिसेयर रु. ५७ कमाउन सफल बैंक नियामकको बाध्यात्मक निर्देशन बमोजिम बढाएको पुँजीको अनुपातमा आम्दानी बढाउन नसक्दा बैंकको इपिएस २०७४-७५ मा रु. २७ र २०७५-७६ को तेस्रो त्रैमासमा रु. २८ मा खुम्चिएको छ भने कुनै बेला रु. ३०० हाराहारीको नेटवर्थ रु. १७५ हाराहारी ओलिएको छ ।
उल्लेखित केही उदाहरणले पनि कम्पनीहरूले व्यावसायिक आवश्यकताभन्दा बढी चुक्ता पुँजी बढाउने तथा आर्जित मुनाफालाई संचित कोषमा राखेर पुँजीगत क्षमता र नेटवर्थ बढाउनु सट्टा लाभांश पुँजीकृत गरी चुक्तापुँजी बढाउँदा बोनसको बोझलेथिचिएर इपिएस, नेटवर्थ र बजार मूल्यमा नकारात्मक प्रभाव झेल्न बाध्य देखिएका छन् । नेपाल टेलिकमसँगै युनिलिभर, बोटलर्स नेपाल, हिमालयन डिस्टिलरीजस्ता कम्पनीहरूले कैयौं वर्षदेखि चुक्तापुँजी नबढाएर सन्तुलित लाभांश वितरण गरी उच्च दरको इपिएस र नेटवर्थ कायम गरी पुँजीगत क्षमतामा समेत बढाउन सफल भएका छन् । तसर्थ, बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूमा पनि चुक्ता पुँजीभन्दा पुँजीकोष व्यवस्थापनमा जोड दिइनुपर्छ ।
ख) माग र आपूर्ति तथा बजार मूल्यमा
धितोपत्र बजारमा कम्पनीको सेयरको मूल्य वित्तीय नतिजासँगै भविष्यको सम्भावना अनि माग र आपूर्तिले निर्धारण गर्ने मान्यता राखिन्छ । कम्पनीले चुक्ता पुँजी बढाउँदा जारी गरिने सेयरले आपूर्ति स्वभाविक रूपले बढ्छ । यस अवस्थामा जारी बोनस सेयरको अनुपातमा धितोपत्र बजारमा कम्पनीको सेयरको माग बढ्न नसके मूल्यमा कमी आउँछ । यस्तै, जारी हुने बोनस सेयरको दरमा एक्सचेन्जले मूल्य समायोजन गर्छ । एकातिर वित्तीय सूचकमा नकारात्मक प्रभाव र मूल्य समाोजन, अर्कोतिर बढ्दो आपूर्तिले सित्तैमा पाएको देखिने बोनस सेयरले अन्तत: क्षणिक सुखबाहेक सेयरधनीको धनसम्पत्ति वृद्धिमा नकारात्मक प्रभावको संभावना बढी रहन्छ ।
चर्चा गरिएका कम्पनीहरू मध्ये सेयरबजारको बुल र बियरिस चक्रको अवस्थामा समेत नगद लाभांश बाँडेर इपिएस र नेटवर्थमा स्थिरता कायम गर्न सफल नेपाल टेलिकमको सेयर मूल्यमा उल्लेख्य कमी आएको छैन भने मिश्रित लाभांश बाँडेका चिलिमेको २०७१-७२ को तुलनामा करिव ६८ प्रतिशत र चार्टर्डको २०७२-७३ को मूल्यबाट ८१ प्रतिशतले सेयरको बजार मूल्य घटेको छ । आव २०७४-७५ मा बोनस सेयर जारी गरेका कतिपय कम्पनीहरूको बुक क्लोज अगाडिको मूल्य त के, समायोजित मूल्य समेत पाउन नसकेको अवस्था छ । यसले पनि बोनस सेयरको प्रभाव बजार मूल्यमा नकारात्मक हुने संभावनालाई औंल्याएको छ ।
बोनस सेयर नाफा कि घाटा ?
लगानीकर्ता वा सेयरधनीका हिसावले अंकित मूल्यमा आफूले नगद भुक्तानी नगरी थप सेयर पाउनु एकक्षणको लागि खुसीको कुरा हुनसक्छ । अझ बोनस दिने कम्पनीको सेयर उच्च मूल्यमा किन्न लालायित हुने नेपाली सेयरबजारमा बोनस सेयरको निर्णय अल्पकालीन लगानीकर्ताहरूका लागि लाभदायक देखिन सक्छ । यस्तै बोनस सेयर अंकित मूल्यमा जारी हुनेहुँदा औसत लागत व्यवस्थापन र आधारमूल्यका आधारमा कर व्यवस्थापनका लागि समेत केही हदसम्म लाभदायी हुन्छ । अर्कोतर्फ कम्पनीका लागि समेत सेयरधनीलाई भुक्तानी गर्नुपर्ने लाभांश कम्पनीमा नै पुँजीकृत गर्न पाउँदा पुँजीगत आधार बनाउन र तरलता व्यवस्थापनमा सहज हुनेछ ।
यति हुँदाहुँदै पनि कम्पनीको व्यावसायिक आवश्यकताको आधारमा पुँजी व्यवस्थापनका लागि पुँजीकृत गरिने बोनस सेयर बाहेकको अवस्थामा चाहे त्यो नियामकीय आवश्यकता, कम्पनीको रहर र सेयरधनीको दवावमा जारी हुने बोनस सेयरले नाफाभन्दा घाटा हुने सम्भावना बढि हुन्छ । बोनस सेयर जारी भएको अवस्थामा (क) नेप्सेले गर्ने मूल्य समायोजना, (ख) सेयरको बढ्दो आपूर्ति र (ग) पुँजीको तुलनामा मुनाफा नहुँदा इपिएस र नेटवर्थमा कमी आउने अवस्थामा सेयरधनीहरूलाई नाफाभन्दा घाटा र धनसम्पति (वेल्थ) घट्ने जोखिम बढी हुने कारण सामान्यत: अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा बोनस सेयरलाई घाटाको लगानी वा बोझ मान्ने चलन रहिआएको छ ।
निष्कर्ष
लगानीकर्ता वा सेयरधनीहरूले पनि तत्कालीन लाभका लागि बोनस सेयर वा लाभांशभन्दा पुँजीकोषमा ध्यान दिनुपर्छ । कम चुक्ता पुँजी र ठूलो संचित कोषले कम्पनीलाई दीर्घकालीनरूपमा मजबुत र मूल्यगत उचाई कायम राख्ने कुरा युनिलिभर, बोटलर्स नेपालले व्यवहारमा नै देखाएका छन् । पुँजीकोष सवल बन्दा जोखिम व्यवस्थापनका साथै कुनै साल कुनै कारणवश कम्पनीले पर्याप्त आम्दानी गर्न नसक्दा पनि संचितिमा पर्याप्त रकम रहेमा यसबाट नियमति लाभांश दिन पनि सक्छ । कम्पनीले नगद लाभांश बाँड्न नसक्नु भनेको कम्पनीसँग पर्याप्त तरलता वा नगद प्रवाह नहुनु पनि हो । सेयरधनीलाई पर्याप्त नगद लाभांश दिएर पनि तरलता र नगद प्रवाह कायम गर्न सक्नु मात्र नै व्यवस्थापकीय सफलता हो । उच्चदरको बोनस सेयरले मात्र कम्पनीको व्यवस्थापकीय दक्षता पुष्टि गर्दैन ।
पुँजीकोषसँग सोझो व्यावसायिक क्षमता जोडिएका बैंक तथा वित्तीय संस्था मात्र होइन, अन्य क्षेत्रका कम्पनीहरूले समेतकसैको दवाव र बढी दरको लाभांश भन्दा व्यावसायिक आवश्यकताका आधारमा चुक्ता पुँजी, पुँजीकोष र मुनाफाको सन्तुलन कायम हुनेगरी बोनस सेयर जारी गर्ने रणनीति अपनाउनु पर्छ । जारी बोनस सेयरले कम्पनी अनावश्यक चुक्ता पुँजीको बोझले र सेयरधनीको कुल सम्पत्तिको ह्रासले प्रताडित नहोस् भन्नेमा चनाखो हुनैपर्छ ।
अर्कोतर्फ चिलिमेले आम्दानीको धेरै हिस्सा मिश्रित लाभांशको रूपमा सेयरधनीलाई बाँड्ने क्रममा लाभांशको एक हिस्सा बोनस सेयरको रूपमा पुँजीकृत गर्दै गएको छ । यसले चुक्ता पुँजी बढ्दै गएको छ, तर पुँजी वृद्धिको तुलनामा आम्दानी बढाउन नसक्दा इपिएस घट्दो क्रममा रहेको छ । यससँगै नेटवर्थमा पनि कमी आएको छ । विशेषत: जलविदुत कम्पनीको आम्दानी स्थिर हुने तर लाभांशलाई बोनस सेयरको रूपमा पुँजीकृत गरी चुक्तापुँजी बढाउँदा इपिएस घट्दै गएर २०७५-७६ को तेस्रो त्रैमासमा रु. १५ (वार्षिक) र नेटवर्थ रु. १९४ मा झरेको छ । यसले कम्पनीले अनावश्यक रूपमा पुँजी बढाउन बोनस सेयर जारी गर्दा इपिएस र नेटवर्थमा गिरावट आएको स्पष्ट देख्न सकिन्छ । चिलिमेले कम्पनीको चुक्ता पुँजी नबढाईकन पनि संचित नाफाको आधारमा पर्याप्त रकम लगानी गर्न रोकिने अवस्था थिएन ।
बैंकहरू मध्ये उत्कृष्ठ मानिएको स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड पनि नियमकद्वारा थोपरिएको अनावश्यक पुँजीको मारमा परेको उदाहरण तालिकामा देख्न सकिन्छ । कुनै समयमा प्रति सेयर रु. १०० भन्दा बढी र २०७१-७२ सम्म प्रतिसेयर रु. ५७ कमाउन सफल बैंक नियामकको बाध्यात्मक निर्देशन बमोजिम बढाएको पुँजीको अनुपातमा आम्दानी बढाउन नसक्दा बैंकको इपिएस २०७४-७५ मा रु. २७ र २०७५-७६ को तेस्रो त्रैमासमा रु. २८ मा खुम्चिएको छ भने कुनै बेला रु. ३०० हाराहारीको नेटवर्थ रु. १७५ हाराहारी ओलिएको छ ।
चिलिमे विगत चार वर्षकाे पूँजी, खुदमुनाफा, इपिएस र नेटवर्थकाे अवस्था
ख) माग र आपूर्ति तथा बजार मूल्यमा
धितोपत्र बजारमा कम्पनीको सेयरको मूल्य वित्तीय नतिजासँगै भविष्यको सम्भावना अनि माग र आपूर्तिले निर्धारण गर्ने मान्यता राखिन्छ । कम्पनीले चुक्ता पुँजी बढाउँदा जारी गरिने सेयरले आपूर्ति स्वभाविक रूपले बढ्छ । यस अवस्थामा जारी बोनस सेयरको अनुपातमा धितोपत्र बजारमा कम्पनीको सेयरको माग बढ्न नसके मूल्यमा कमी आउँछ । यस्तै, जारी हुने बोनस सेयरको दरमा एक्सचेन्जले मूल्य समायोजन गर्छ । एकातिर वित्तीय सूचकमा नकारात्मक प्रभाव र मूल्य समाोजन, अर्कोतिर बढ्दो आपूर्तिले सित्तैमा पाएको देखिने बोनस सेयरले अन्तत: क्षणिक सुखबाहेक सेयरधनीको धनसम्पत्ति वृद्धिमा नकारात्मक प्रभावको संभावना बढी रहन्छ ।
चर्चा गरिएका कम्पनीहरू मध्ये सेयरबजारको बुल र बियरिस चक्रको अवस्थामा समेत नगद लाभांश बाँडेर इपिएस र नेटवर्थमा स्थिरता कायम गर्न सफल नेपाल टेलिकमको सेयर मूल्यमा उल्लेख्य कमी आएको छैन भने मिश्रित लाभांश बाँडेका चिलिमेको २०७१-७२ को तुलनामा करिव ६८ प्रतिशत र चार्टर्डको २०७२-७३ को मूल्यबाट ८१ प्रतिशतले सेयरको बजार मूल्य घटेको छ । आव २०७४-७५ मा बोनस सेयर जारी गरेका कतिपय कम्पनीहरूको बुक क्लोज अगाडिको मूल्य त के, समायोजित मूल्य समेत पाउन नसकेको अवस्था छ । यसले पनि बोनस सेयरको प्रभाव बजार मूल्यमा नकारात्मक हुने संभावनालाई औंल्याएको छ ।
बोनस सेयर नाफा कि घाटा ?
लगानीकर्ता वा सेयरधनीका हिसावले अंकित मूल्यमा आफूले नगद भुक्तानी नगरी थप सेयर पाउनु एकक्षणको लागि खुसीको कुरा हुनसक्छ । अझ बोनस दिने कम्पनीको सेयर उच्च मूल्यमा किन्न लालायित हुने नेपाली सेयरबजारमा बोनस सेयरको निर्णय अल्पकालीन लगानीकर्ताहरूका लागि लाभदायक देखिन सक्छ । यस्तै बोनस सेयर अंकित मूल्यमा जारी हुनेहुँदा औसत लागत व्यवस्थापन र आधारमूल्यका आधारमा कर व्यवस्थापनका लागि समेत केही हदसम्म लाभदायी हुन्छ । अर्कोतर्फ कम्पनीका लागि समेत सेयरधनीलाई भुक्तानी गर्नुपर्ने लाभांश कम्पनीमा नै पुँजीकृत गर्न पाउँदा पुँजीगत आधार बनाउन र तरलता व्यवस्थापनमा सहज हुनेछ ।
यति हुँदाहुँदै पनि कम्पनीको व्यावसायिक आवश्यकताको आधारमा पुँजी व्यवस्थापनका लागि पुँजीकृत गरिने बोनस सेयर बाहेकको अवस्थामा चाहे त्यो नियामकीय आवश्यकता, कम्पनीको रहर र सेयरधनीको दवावमा जारी हुने बोनस सेयरले नाफाभन्दा घाटा हुने सम्भावना बढि हुन्छ । बोनस सेयर जारी भएको अवस्थामा (क) नेप्सेले गर्ने मूल्य समायोजना, (ख) सेयरको बढ्दो आपूर्ति र (ग) पुँजीको तुलनामा मुनाफा नहुँदा इपिएस र नेटवर्थमा कमी आउने अवस्थामा सेयरधनीहरूलाई नाफाभन्दा घाटा र धनसम्पति (वेल्थ) घट्ने जोखिम बढी हुने कारण सामान्यत: अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा बोनस सेयरलाई घाटाको लगानी वा बोझ मान्ने चलन रहिआएको छ ।
निष्कर्ष
लगानीकर्ता वा सेयरधनीहरूले पनि तत्कालीन लाभका लागि बोनस सेयर वा लाभांशभन्दा पुँजीकोषमा ध्यान दिनुपर्छ । कम चुक्ता पुँजी र ठूलो संचित कोषले कम्पनीलाई दीर्घकालीनरूपमा मजबुत र मूल्यगत उचाई कायम राख्ने कुरा युनिलिभर, बोटलर्स नेपालले व्यवहारमा नै देखाएका छन् । पुँजीकोष सवल बन्दा जोखिम व्यवस्थापनका साथै कुनै साल कुनै कारणवश कम्पनीले पर्याप्त आम्दानी गर्न नसक्दा पनि संचितिमा पर्याप्त रकम रहेमा यसबाट नियमति लाभांश दिन पनि सक्छ । कम्पनीले नगद लाभांश बाँड्न नसक्नु भनेको कम्पनीसँग पर्याप्त तरलता वा नगद प्रवाह नहुनु पनि हो । सेयरधनीलाई पर्याप्त नगद लाभांश दिएर पनि तरलता र नगद प्रवाह कायम गर्न सक्नु मात्र नै व्यवस्थापकीय सफलता हो । उच्चदरको बोनस सेयरले मात्र कम्पनीको व्यवस्थापकीय दक्षता पुष्टि गर्दैन ।
पुँजीकोषसँग सोझो व्यावसायिक क्षमता जोडिएका बैंक तथा वित्तीय संस्था मात्र होइन, अन्य क्षेत्रका कम्पनीहरूले समेतकसैको दवाव र बढी दरको लाभांश भन्दा व्यावसायिक आवश्यकताका आधारमा चुक्ता पुँजी, पुँजीकोष र मुनाफाको सन्तुलन कायम हुनेगरी बोनस सेयर जारी गर्ने रणनीति अपनाउनु पर्छ । जारी बोनस सेयरले कम्पनी अनावश्यक चुक्ता पुँजीको बोझले र सेयरधनीको कुल सम्पत्तिको ह्रासले प्रताडित नहोस् भन्नेमा चनाखो हुनैपर्छ ।
स्ट्याण्डर्ड चार्टर्डकाे विगत चार वर्षकाे अवस्था
थप सान्दर्भिक लेखहरू
काराेवार दैनिकमा २०७६ जेठ ५ गते प्रकाशित, बोनस सेयरको बोझले थिचिएको बजार « (karobardaily.com)
Revised/updated: 4 Sept 2024, 11:46 am