नेप्सेमा सूचिकृत कम्पनीहरुलाइ उनीहरुको कामको प्रकृति अनुसार ८ उपसमूहमा विभाजित गरिएको छ । त्यसमध्ये वित्तिय क्षेत्रका उपसूचक नै ३ वटा छन् भने सूचिकृत कम्पनीहरुमा पनि धेरै जसो बैंक तथा वित्तिय क्षेत्रका छन् । त्यसैले पनि नेप्सेलाई अर्को शब्दमा बैंक तथा वित्त सूचक भन्दा फरक नपर्ला । हुनतः वर्तमान उपसूचकहरुको अवस्था हेर्दा बैंकको १५६७.०३, विकास बैंकको १७४७.२५ र फाइनान्सको ७७६.३५ छ जबकी विमा एउटैको सूचक ९५५३.११ छ ।
उपसूचकलाई पनि केही कम्पनीहरुले दो¥याइ रहेका हुन्छन्, जस्तो इन्भेष्टमेन्ट बैंकको शेयर मूल्यमा सामान्य परिवर्तनले बैंकिङका साथै नेप्सेलाई नै प्रभावित पार्दछ । यस्तै विमालाइ नेपाल लाइफले दो¥याउँछ भने जलविद्युतलाई चिलिम, होटेललाई सोल्टी र नेपाल टेलिकमले अन्य समूहको उपसूचकलाई दो¥याउँछ ।
समग्र नेप्सेलाई भने बैंकिग, विमा र अन्य समूहले प्रभावित गर्दछ । त्यसो भए कुन चाही बढी महत्वपूर्ण वा कुनमा लगानी भन्ने कुरा फेरी पनि आफ्नो लगानी क्षमता, जोखिम वहन क्षमता र बजारको चाल (ट्रेण्ड)ले निर्धारण गर्दछ । अहिलेको अवस्थमा भन्ने हो भने उपसूचकहरुलाई निम्नअनुसार हेर्न सकिन्छ की ?
१) बैंक तथा वित्त ः यो नेप्सेको आधारभूत समूह हो र प्रायः लगानीकर्ताहरुको कुनै न कुनै हिस्सा बैंक तथा वित्तमा लगानी गरेको हुन्छ । त्यसमाथि या बालक, युवा र बयस्कको अवस्था पार गरेको म्याच्योर्ड क्षेत्र हो । हो कसैलाई म्याच्योर्ड मन पर्न सक्छ कसैलाई मन नपर्न पनि । तर यो धेरै उतारचढाव पार गरिसकेको क्षेत्र भएकोले तत्कालिन तुलनात्मक मुनाफा कम भएसँग जोखिम पनि कम छ । यस भित्रका बैंक, विकास बैंक र फाइनान्सको कुरा गर्ने हो भने पक्कै पनि बैंकहरुको जोखिम वहन क्षमता बढी हुन्छ । यसको साथै अर्थतन्त्रको कुनै क्षेत्र छैन, जुन बैंकिङको सहकार्य र सहयोग विना चल्न सक्छ । त्यसैले यो अर्थतन्त्रको धमनी वा नसा होे ।
२) विमा ः नेप्सेको अर्को महत्वपूर्ण उपसमूह विमा नै हो । केही वर्ष सुसुप्त रहेको यो उपसमूहमा हाल आएर लगानीकर्ता र शेयर व्यापारीहरुको चासो र लगानी निकै बढेको देखिन्छ । यसको एउटा कारण बैक तथा वित्त समूहमा भन्दा निकै कम कम्पनी र शेयर संख्या हुनु र व्यक्तिगत तथा संस्थागत क्षेत्रले वैकल्पिक लगानीको क्षेत्रको रुपमा स्वीकार्नु पनि हो । जीवन चक्रको हिसावले यो भर्खर विकासित अर्थात किशोरावस्थामा रहेको हो । यसको वास्तविक भविष्य कस्तो हुन्छ भन्ने कुरा अर्थतन्त्रका अन्य क्षेत्रको अवस्था अनि विमा नीति र सरकारको दृष्टिकोणमा भरपर्दछ । तत्कालको अवस्थामा तुलनात्मक रुपमा यसमा जोखिम र मुनाफा हुनसक्छ ।
३) जलविद्युत ः आमलगानीकर्ताको दृष्टिकोणले अर्को महत्वपूर्ण उपसमूह जलविद्युत क्षेत्र हो । यो क्षेत्रमा बैक र वित्त तथा विमाको भन्दा भिन्न छ । बैकिङ क्षेत्रलाई नेपाल राष्ट्र बैंक र विमालाई विमा समितिले नियमन गरेको छ, तर यो क्षेत्रलाई वास्तविक नियमन गर्ने नियामक नहुँदा केही विकृति पनि देखिने जोखिम रहेको छ । यसको साथै यसमा लगानी गरी लामो समय कुरे पछि विद्युत उत्पादन भइ निश्चित आम्दानी हुने हुँदा व्यवसाय विस्तार गरी थप लाभ लिने जोखिम व्यवस्थापन गर्ने अवसर कम हुन्छ भने केही पुराना आयोजनालाइ छोड्ने हो भने करिव ३० वर्षको सञ्चालन अनुमति सहित सरकारले विद्युत उत्पादनको अनुमति दिएको हुन्छ । त्यसैले बैक तथा विमा क्षेत्रका कम्पनीहरु जति पुराना भए अनुभव र जगेडा कोष आदिले गर्दा बलियो हुन्छन्, त्यसको विपरित जलविद्युत कम्पनीहरुको हस्तान्तरणको समय नजिकिन्छ अर्थात स्वामित्व शून्यतामा परिणत हुन्छ । हुनतः यसमा अझै वहस र हस्तान्तरणको वास्तविक चित्र र अवस्था देखिन भने बाँकी नै छ । लगानीकर्ताहरुले बुझ्नै पर्ने कुरा केहो भने अरु क्षेत्रका २५ वर्षे पुरानो कम्पनी बलियो भए जस्तो विद्युत कम्पनी बलियो होइन बरु स्वामित्व हस्तान्तरण गर्न हतारोमा हुन्छ भने आम्दानी पनि पूर्व निर्धारित जति हुन्छ भने खर्च बढ्दो अवस्थामा हुन्छ । यो अलिअलि क्यान्सर लागेको र मृत्युको मिति निश्चित भएको किशोर जस्तै हो ।
४) उत्पादन ः यो अर्थतन्त्रको मुटु र अर्थतन्त्रको वास्तविक क्षेत्र हो । तर विविध कारणले नेप्सेमा यस क्षेत्रको उपस्थिति ज्यादै न्यून र नगण्य रहेको छ । सूचितकृत केही कम्पनीको पनि शेयर मूल्य निकै उच्च हुनु अनि नेपाली लगानीकर्ताहरुले आशा गर्ने बोनस र हकप्रद नदिने हुँदा एक हिसावले यो क्षेत्रका कम्पनीहरु आम लगानीकर्ताहरुको पहुँच भन्दा बाहिर जस्तो देखिन्छ । यो रोजगारमा रहेको क्रियाशिल वयस्क जस्तै हो ।
५) होटल ः यो अर्थतन्त्रको महत्वपूर्ण क्षेत्र हुनुका साथै देशमा विभिन्न स्तरका हजारौं होटलहरु सञ्चालन भएता पनि नेप्सेमा निकै कम होटलहरुमा सूचिकृत छन् । लगानीकर्ताहरुको प्राथमिकतामा नरहेको यो क्षेत्रका कम्पनी मध्ये केहीले उत्कृष्ट प्रतिफल दिइरहेको छ भने केही घाटामा छन् ।
६) अन्य ः यो उपसमूहमा सूचिकृत नेपाल टेलिकमको यो उपसमूह मात्र होइन पुरै नेप्सेमा समेत दवदवा रहेको छ । नेपाल टेलिकम प्रतिशेयर आम्दानी र लाभांस वितरण राम्रै गरेता पनि बोनस र हकप्रद नै नदिएका कारण हुनसक्छ, आम लगानीकर्ताहरुको प्राथमिकतामा रहेको देखिँदैन । तर नगद लाभांस चाहने लगानीकर्ताहको रोजाइमा भने नेपाली टेलिकम पहिलो प्राथमिकतामा रहँदै आएको छ ।
Also read at http://ujyaaloonline.com/news/59843/nepse-/
Thursday, July 7, 2016
बेलायतको युरोपियन युनियनबाट बर्हिगमन र नेपालको शेयर बजार
बेलायतले जनमत संग्रह मार्फत युरोपियन युनियनबाट बाहिरिने निर्णयसँगै विश्व शेयरबजारमा नकारात्मक प्रभाव र पाउण्डको अवमूल्यन भएको छ भने वैकल्पिक लगानीको क्षेत्रहरु सुन वा डलरको मूल्यमा उछाल आएको छ ।
नेपालको सन्दर्भमा अब शेयरबजारमा कस्तो प्रभाव पर्ला भन्ने त्रास र अनिश्चितता वीच शुरु भएको असार १२ गतेको शेयर कारोवारले त्यति निराशाको अवस्था सिर्जना गरेन । तर पनि लगानीकर्ता ढुक्क हुने अवस्था भने देखिएको छैन । उनीहरुले अनुमान गरेजस्तो र विश्व बजारमा देखिए जस्तो नकारात्मक असर हाम्रो शेयर बजारमा पनि पर्छ त ? त्यसको लागि हाम्रो अर्थतन्त्रलाई केही बुझ्नु पर्दछ । वास्तवमा नेपालको आफ्नो स्वतन्त्र अर्थतन्त्र नै छैन, भन्नुको तात्पर्य हो नेपालको अर्थतन्त्र र त्यसको मापन गर्ने मुद्रालाई व्यवहारिक रुपमा विश्वका अन्य मुद्रा र अर्थतन्त्रले चिन्दैन । त्यसो भए नेपाली मुद्राको अर्थ र नेपालको अर्थतन्त्रको मापन कसरी भइरहेको छ त ? त्यसको लागि सबैभन्दा पहिले नेपाली मुद्राको विनिमय निर्धारण प्रक्रियालाई सतही रुपमा भए पनि बुझ्नु पर्ने हुन्छ । त्यसो भए कसरी विनिमय तोकिन्छ त ?
नेपाली मुद्राको विनिमयको सरकारी सतही दर नेपाल राष्ट् बैंकले निर्धारण गर्दछ र त्यसैको आधारमा बैंकहरुले कारोवार गर्दछन् । तर के साँच्चै नेपाली मुद्राको अमेरिकी डलर र अन्य मुद्रासँग नेपालको अर्थतन्त्रको वास्तविक क्षमताको आधारमा विनिमय तोकिएको हो त ? होइन, नेपाल राष्ट्र बैंकले पनि भारतीय मुद्राको अमेरिकी मुद्रासँगको विनिमय दरलाई आधार बनाएर त्यसलाई नेपाली मुद्रा र भारतीय मुद्रा बीच तोकिएको निश्चित विनिमय दरको आधारमा बल्ल नेपाली मुद्रा र अमेरिकी डलरबीचको विनियम दर निर्धारण हुन्छ । यसको सोधो अर्थ हो, नेपाली मुद्रालाई अमेरिकी डलरले सोधै चिन्दैन, उसले भारतीय रुपैयाँलाई मात्र चिन्छ । अर्को अर्थमा भारतीय रुपैयाँले नेपाली रुपैयाँलाई अमेरिकी डलरसँग चिनाउँछ । जसरी नेपाली मुद्रालाई भारतीय मुद्रा मार्फत चिन्छ त्यस्तै नेपालको अर्थतन्त्रलाई पनि बाहिरी विश्वले भारतीय अर्थतन्त्र मार्फत मात्रै चिन्छ ।
यसको सोझो अर्थ हो, नेपालको अर्थतन्त्र र मुद्राको विश्व अर्थतन्त्र र मुद्रासँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध छैन ।
त्यसो भए नेपाली शेयरबजारको विश्व शेयर बजारसँग कस्तो सम्बन्ध छ त?
जुन देशको अर्थतन्त्र र मुद्राको विश्व अर्थतन्त्रसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध छैन, त्यो देशको शेयरबजारको पनि विश्व शेयरबजारसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध हुने कुरै भएन । विश्वका शेयरबजारहरुमा प्रत्यक्ष विदेशी लगानी देखि अमुक ठाउँमा बसेर सिधै कारोवार गर्न मिल्ने, कुनै कम्पनीको शेयर एकदिन कारोवार गर्न मिल्ने (इन्ट्रा डे ट्रेडिङ), भविष्यको सम्भावित मूल्यको आधारमा आजै कारोवार गर्न मिल्ने (फ्यूचर ट्रेडिङ), सहज मार्जिन लेण्डिङ, मार्केट मेकर जस्ता विभिन्न औजार र अवसरहरु उपलब्ध हुन्छन् । यसको साथै विश्व शेयरबजारमा अर्थतन्त्रका मुटु मानिने उत्पादन, सेवा क्षेत्रका उद्योग र व्यवसायको दवदवा रहन्छ । यसको विपरित नेपालको शेयरबजारमा उत्पादन क्षेत्रका उद्योग÷व्यवसायको उपस्थिति र कारोवार नगण्य मात्र रहेको छ । यस्तै नेपालको शेयरबजार भर्खर आधुनिकता तर्फ बामेसर्दे गरेको छ । यहाँ विदेशीको लगानी त कुरै छोडौं, गैरआवासीय नेपालीले समेत सहज लगानी गर्न विभिन्न समस्या रहेको छ । त्यसैले नेपाली शेयरबजारको विश्व शेयरबजारसँग प्रत्यक्ष त के सायद अप्रत्यक्ष सम्बन्ध समेत छैन भन्दा हुन्छ । विश्व शेयर बजार यति चलायमान छ की सुन मूल्य, डलरको सटही दर, परिवत्र्य विदेशी मुद्राको सटही, अमेरिकी अर्थतन्त्र वा नेतृत्वदायी अर्थतन्त्रमा हुने सामान्य परिवर्तनले समेत मुख्य शेयरबजारलाई उल्लेख्य प्रभाव पार्दछ । विगतमा विश्व शेयरबजारमा आएका उतारचढावको अवस्थामा समेत नेपाली शेयरबजार अछुतो रहेको वा निकै कम र ढिलो प्रभाव देखिएबाट पनि अहिले पनि त्यसको आर्थिक सम्बन्धका हिसावले त्यस्तो उल्लेख्य प्रभाव पर्ने सम्भावना कम छ ।
तर, शेयरबजारमा आर्थिक सूचक र सम्बन्धका साथै मनोवैज्ञानिक अवस्थाले उल्लेख्य प्रभाव रहने हुँदा नेपाली शेयरबजारमा कुनै असर पर्दैन भन्ने सुनिश्चित गर्न भने गाह्रो छ । लगानीकर्ताहरुको मनोदशा, भय र त्रासले सामान्य प्रभाव भने पर्न सक्छ । यसले शेयर कारोवारीहरुले अत्तालिएर बेच्न खोजेको अवस्थामा शेयरमूल्यमा सामान्य गिरावट आउनु स्वभाविक हो । यसको अर्थ शेयर व्यापारी (ट्रेडर) लाई भने उल्लेख्य घाटा हुनसक्छ । यसको विपरित दीर्घकालीन लगानीकर्तालाई यसले लगानीको अवसर सिर्जना गर्छ नै र उसको शेयर धन (वेल्थ) मा सकारात्मक असर पर्ने निश्चित छ ।
के त्यसो भए नेपाली शेयरबजारमा कुनै असर पर्दैन त ? होइन, नेपालको अर्थतन्त्र, मुद्रा वा शेयरबजारको विश्वसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध नभएता पनि विश्व शेयरबजारको उतारचढावले भारतीय अर्थतन्त्र र शेयरबजारमा पार्ने नकारात्मक प्रभावको केही असर नेपालमा पनि पर्नेछ । अर्को शब्दमा भारतीय अर्थतन्त्र हुँदै छानिएका प्रभाव मात्र नेपाली अर्थतन्त्र र शेयरबजारमा पर्नेछ ।
अहिलेको अवस्थामा नेपाली शेयरबजार आधुनिकता तर्फ बामेसर्दै नयाँ व्यक्तिगत लगानीकर्ता, केही म्यूचुअल फण्ड, केही संस्थागत लगानीकर्ताहरु समेतले लगानी बढाउँदै गएको अवस्था हो । यस्तै अहिले अन्य क्षेत्रमा लगानीका अवसरको कमी वा तुलनात्मक प्रतिफलमा कमी रहेको अवस्था हो । यसको साथै भूकम्प र नाकावन्दीले थिलथिलएको नेपाली अर्थतन्त्र पुनःजागरणको अवस्था त हो नै अनि निकै ठूलो चोट सहेको अवस्था पनि हो । यस्तो अवस्थामा लगानीकर्ताहरु विगत केही समयदेखि शेयरबजार र अर्थतन्त्रको सम्बन्धमा आ–आफ्नै विश्लेषण गर्दै अहिले शेयरबजार अर्थतन्त्रको वास्तविकता अनुरुप रहेको र नरहेको तर्क÷वितर्क शुरु भएको अवस्था पनि हो ।
त्यसकारण बेलायतको युरोपेली युनियनबाट बाहिरिएको कारण मात्र त्यस्तो उल्लेख्य असर परे वा नपरेता पनि शेयरबजारमा सामान्य कसरेक्सन आउनुलाई सामान्य रुपमा लिइनु पर्दछ । यस्तो अवस्थामा शेयर व्यापारीले निकै सचेततापूर्वक लगानी सम्बन्धी निर्णय गर्नु वा मुनाफालाई सुरक्षित गर्नु (प्रोफिट बुक) उपयुक्त हुनसक्दछ भने लगानीकर्ताले केही दिन कुरेर वा बजारको उतारचढावलाइ सूक्ष्म रुपमा नियालेर खरिद वा विक्री गर्नु बुद्धिमानी हुन सक्छ । शेयरबजार घटता वा बढ्दाको जुनसुकैको अवस्थामा पनि शेयर व्यापारी हुन की लगानीकर्ता अत्तालिएर वा मात्तिएर कुनै पनि निर्णय लिनु निकै जोखिमपूर्ण र हानीकारक हुनसक्छ ।
धैर्यतासाथ बजारलाई बुझेर, विश्लेषण गर्दै लगानीको उद्देश्य, जोखिम वहन क्षमता र लगानीका लागि उपलब्ध पुँजीका आधारमा अल्पकालीन अवसर वा प्रभावलाई उपयोग गर्नु बुद्धिमानी हुनेछ ।
http://www.annapurnapost.com/news/51115#st_refDomain=t.co&st_refQuery=/XxVnQ5Rru6
दिलिप कुमार मुनंकर्मी
लगानीकर्ता
नेपालको सन्दर्भमा अब शेयरबजारमा कस्तो प्रभाव पर्ला भन्ने त्रास र अनिश्चितता वीच शुरु भएको असार १२ गतेको शेयर कारोवारले त्यति निराशाको अवस्था सिर्जना गरेन । तर पनि लगानीकर्ता ढुक्क हुने अवस्था भने देखिएको छैन । उनीहरुले अनुमान गरेजस्तो र विश्व बजारमा देखिए जस्तो नकारात्मक असर हाम्रो शेयर बजारमा पनि पर्छ त ? त्यसको लागि हाम्रो अर्थतन्त्रलाई केही बुझ्नु पर्दछ । वास्तवमा नेपालको आफ्नो स्वतन्त्र अर्थतन्त्र नै छैन, भन्नुको तात्पर्य हो नेपालको अर्थतन्त्र र त्यसको मापन गर्ने मुद्रालाई व्यवहारिक रुपमा विश्वका अन्य मुद्रा र अर्थतन्त्रले चिन्दैन । त्यसो भए नेपाली मुद्राको अर्थ र नेपालको अर्थतन्त्रको मापन कसरी भइरहेको छ त ? त्यसको लागि सबैभन्दा पहिले नेपाली मुद्राको विनिमय निर्धारण प्रक्रियालाई सतही रुपमा भए पनि बुझ्नु पर्ने हुन्छ । त्यसो भए कसरी विनिमय तोकिन्छ त ?
नेपाली मुद्राको विनिमयको सरकारी सतही दर नेपाल राष्ट् बैंकले निर्धारण गर्दछ र त्यसैको आधारमा बैंकहरुले कारोवार गर्दछन् । तर के साँच्चै नेपाली मुद्राको अमेरिकी डलर र अन्य मुद्रासँग नेपालको अर्थतन्त्रको वास्तविक क्षमताको आधारमा विनिमय तोकिएको हो त ? होइन, नेपाल राष्ट्र बैंकले पनि भारतीय मुद्राको अमेरिकी मुद्रासँगको विनिमय दरलाई आधार बनाएर त्यसलाई नेपाली मुद्रा र भारतीय मुद्रा बीच तोकिएको निश्चित विनिमय दरको आधारमा बल्ल नेपाली मुद्रा र अमेरिकी डलरबीचको विनियम दर निर्धारण हुन्छ । यसको सोधो अर्थ हो, नेपाली मुद्रालाई अमेरिकी डलरले सोधै चिन्दैन, उसले भारतीय रुपैयाँलाई मात्र चिन्छ । अर्को अर्थमा भारतीय रुपैयाँले नेपाली रुपैयाँलाई अमेरिकी डलरसँग चिनाउँछ । जसरी नेपाली मुद्रालाई भारतीय मुद्रा मार्फत चिन्छ त्यस्तै नेपालको अर्थतन्त्रलाई पनि बाहिरी विश्वले भारतीय अर्थतन्त्र मार्फत मात्रै चिन्छ ।
यसको सोझो अर्थ हो, नेपालको अर्थतन्त्र र मुद्राको विश्व अर्थतन्त्र र मुद्रासँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध छैन ।
त्यसो भए नेपाली शेयरबजारको विश्व शेयर बजारसँग कस्तो सम्बन्ध छ त?
जुन देशको अर्थतन्त्र र मुद्राको विश्व अर्थतन्त्रसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध छैन, त्यो देशको शेयरबजारको पनि विश्व शेयरबजारसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध हुने कुरै भएन । विश्वका शेयरबजारहरुमा प्रत्यक्ष विदेशी लगानी देखि अमुक ठाउँमा बसेर सिधै कारोवार गर्न मिल्ने, कुनै कम्पनीको शेयर एकदिन कारोवार गर्न मिल्ने (इन्ट्रा डे ट्रेडिङ), भविष्यको सम्भावित मूल्यको आधारमा आजै कारोवार गर्न मिल्ने (फ्यूचर ट्रेडिङ), सहज मार्जिन लेण्डिङ, मार्केट मेकर जस्ता विभिन्न औजार र अवसरहरु उपलब्ध हुन्छन् । यसको साथै विश्व शेयरबजारमा अर्थतन्त्रका मुटु मानिने उत्पादन, सेवा क्षेत्रका उद्योग र व्यवसायको दवदवा रहन्छ । यसको विपरित नेपालको शेयरबजारमा उत्पादन क्षेत्रका उद्योग÷व्यवसायको उपस्थिति र कारोवार नगण्य मात्र रहेको छ । यस्तै नेपालको शेयरबजार भर्खर आधुनिकता तर्फ बामेसर्दे गरेको छ । यहाँ विदेशीको लगानी त कुरै छोडौं, गैरआवासीय नेपालीले समेत सहज लगानी गर्न विभिन्न समस्या रहेको छ । त्यसैले नेपाली शेयरबजारको विश्व शेयरबजारसँग प्रत्यक्ष त के सायद अप्रत्यक्ष सम्बन्ध समेत छैन भन्दा हुन्छ । विश्व शेयर बजार यति चलायमान छ की सुन मूल्य, डलरको सटही दर, परिवत्र्य विदेशी मुद्राको सटही, अमेरिकी अर्थतन्त्र वा नेतृत्वदायी अर्थतन्त्रमा हुने सामान्य परिवर्तनले समेत मुख्य शेयरबजारलाई उल्लेख्य प्रभाव पार्दछ । विगतमा विश्व शेयरबजारमा आएका उतारचढावको अवस्थामा समेत नेपाली शेयरबजार अछुतो रहेको वा निकै कम र ढिलो प्रभाव देखिएबाट पनि अहिले पनि त्यसको आर्थिक सम्बन्धका हिसावले त्यस्तो उल्लेख्य प्रभाव पर्ने सम्भावना कम छ ।
तर, शेयरबजारमा आर्थिक सूचक र सम्बन्धका साथै मनोवैज्ञानिक अवस्थाले उल्लेख्य प्रभाव रहने हुँदा नेपाली शेयरबजारमा कुनै असर पर्दैन भन्ने सुनिश्चित गर्न भने गाह्रो छ । लगानीकर्ताहरुको मनोदशा, भय र त्रासले सामान्य प्रभाव भने पर्न सक्छ । यसले शेयर कारोवारीहरुले अत्तालिएर बेच्न खोजेको अवस्थामा शेयरमूल्यमा सामान्य गिरावट आउनु स्वभाविक हो । यसको अर्थ शेयर व्यापारी (ट्रेडर) लाई भने उल्लेख्य घाटा हुनसक्छ । यसको विपरित दीर्घकालीन लगानीकर्तालाई यसले लगानीको अवसर सिर्जना गर्छ नै र उसको शेयर धन (वेल्थ) मा सकारात्मक असर पर्ने निश्चित छ ।
के त्यसो भए नेपाली शेयरबजारमा कुनै असर पर्दैन त ? होइन, नेपालको अर्थतन्त्र, मुद्रा वा शेयरबजारको विश्वसँग प्रत्यक्ष सम्बन्ध नभएता पनि विश्व शेयरबजारको उतारचढावले भारतीय अर्थतन्त्र र शेयरबजारमा पार्ने नकारात्मक प्रभावको केही असर नेपालमा पनि पर्नेछ । अर्को शब्दमा भारतीय अर्थतन्त्र हुँदै छानिएका प्रभाव मात्र नेपाली अर्थतन्त्र र शेयरबजारमा पर्नेछ ।
अहिलेको अवस्थामा नेपाली शेयरबजार आधुनिकता तर्फ बामेसर्दै नयाँ व्यक्तिगत लगानीकर्ता, केही म्यूचुअल फण्ड, केही संस्थागत लगानीकर्ताहरु समेतले लगानी बढाउँदै गएको अवस्था हो । यस्तै अहिले अन्य क्षेत्रमा लगानीका अवसरको कमी वा तुलनात्मक प्रतिफलमा कमी रहेको अवस्था हो । यसको साथै भूकम्प र नाकावन्दीले थिलथिलएको नेपाली अर्थतन्त्र पुनःजागरणको अवस्था त हो नै अनि निकै ठूलो चोट सहेको अवस्था पनि हो । यस्तो अवस्थामा लगानीकर्ताहरु विगत केही समयदेखि शेयरबजार र अर्थतन्त्रको सम्बन्धमा आ–आफ्नै विश्लेषण गर्दै अहिले शेयरबजार अर्थतन्त्रको वास्तविकता अनुरुप रहेको र नरहेको तर्क÷वितर्क शुरु भएको अवस्था पनि हो ।
त्यसकारण बेलायतको युरोपेली युनियनबाट बाहिरिएको कारण मात्र त्यस्तो उल्लेख्य असर परे वा नपरेता पनि शेयरबजारमा सामान्य कसरेक्सन आउनुलाई सामान्य रुपमा लिइनु पर्दछ । यस्तो अवस्थामा शेयर व्यापारीले निकै सचेततापूर्वक लगानी सम्बन्धी निर्णय गर्नु वा मुनाफालाई सुरक्षित गर्नु (प्रोफिट बुक) उपयुक्त हुनसक्दछ भने लगानीकर्ताले केही दिन कुरेर वा बजारको उतारचढावलाइ सूक्ष्म रुपमा नियालेर खरिद वा विक्री गर्नु बुद्धिमानी हुन सक्छ । शेयरबजार घटता वा बढ्दाको जुनसुकैको अवस्थामा पनि शेयर व्यापारी हुन की लगानीकर्ता अत्तालिएर वा मात्तिएर कुनै पनि निर्णय लिनु निकै जोखिमपूर्ण र हानीकारक हुनसक्छ ।
धैर्यतासाथ बजारलाई बुझेर, विश्लेषण गर्दै लगानीको उद्देश्य, जोखिम वहन क्षमता र लगानीका लागि उपलब्ध पुँजीका आधारमा अल्पकालीन अवसर वा प्रभावलाई उपयोग गर्नु बुद्धिमानी हुनेछ ।
http://www.annapurnapost.com/news/51115#st_refDomain=t.co&st_refQuery=/XxVnQ5Rru6
दिलिप कुमार मुनंकर्मी
लगानीकर्ता
बजारै नरहे कसरी कमाउनि
बैंक, विमा, होटल, उत्पादन जुन क्षेत्रको कम्पनी भएपनि
साना, ठूला, लगानीकर्ता वा शेयर व्यापारी जो भएपनि
सबै मिलेर हामीले नै हो शेयर बजार उठाउनि ।।
बैंकको शेयरमा लगानी गरेपनि
विमाको शेयरमा लगानी गरेपनि
उसले गरिरहेछ काम बजार बचाउनि ।।
अर्थतन्त्र र बजारको हामीले नै हो विकास गर्नि
त्यसमा नेप्से, सेवोन, दलाल, राष्ट्र बैंक र बिमा समितिले नै हो नेतृत्व लिनि
कहिले किन्नि, कहिले बेच्नि, सबै मिलि बजार जोगाउनि ।।
कैले विमाले कमाउनि, कैले बैंकले कमाउनि
भन्नु हुन्न सँधै मै खाउँ मै लाउँ किनकी बजारै कहाँ रहला र नभए कोही किन्नि कोही बेच्नि
एउटै क्षेत्रको भरमा हुँदैन बजारको सन्तुलित विकास पनि ।।
बैंक नभए कसरी बढाउने लगानी, विमा नभए कसरी घटाउने जोखिम
होटेल नभए कसरी बढाउने पर्यटन, वस्तु उत्पादनै नभए के खाने, कसरी बाँच्नि
त्यसैले बजारको सन्तुलित विकासको लागि सबै क्षेत्र चाइनि ।।
त्यसैले हामी सबै मिली बजार बचाउनि
कहिले मैले कहिले तिमीले कमाउनि
बजारै नरहे कसरी कमाउनि ।।
साना, ठूला, लगानीकर्ता वा शेयर व्यापारी जो भएपनि
सबै मिलेर हामीले नै हो शेयर बजार उठाउनि ।।
बैंकको शेयरमा लगानी गरेपनि
विमाको शेयरमा लगानी गरेपनि
उसले गरिरहेछ काम बजार बचाउनि ।।
अर्थतन्त्र र बजारको हामीले नै हो विकास गर्नि
त्यसमा नेप्से, सेवोन, दलाल, राष्ट्र बैंक र बिमा समितिले नै हो नेतृत्व लिनि
कहिले किन्नि, कहिले बेच्नि, सबै मिलि बजार जोगाउनि ।।
कैले विमाले कमाउनि, कैले बैंकले कमाउनि
भन्नु हुन्न सँधै मै खाउँ मै लाउँ किनकी बजारै कहाँ रहला र नभए कोही किन्नि कोही बेच्नि
एउटै क्षेत्रको भरमा हुँदैन बजारको सन्तुलित विकास पनि ।।
बैंक नभए कसरी बढाउने लगानी, विमा नभए कसरी घटाउने जोखिम
होटेल नभए कसरी बढाउने पर्यटन, वस्तु उत्पादनै नभए के खाने, कसरी बाँच्नि
त्यसैले बजारको सन्तुलित विकासको लागि सबै क्षेत्र चाइनि ।।
त्यसैले हामी सबै मिली बजार बचाउनि
कहिले मैले कहिले तिमीले कमाउनि
बजारै नरहे कसरी कमाउनि ।।
Subscribe to:
Posts (Atom)