भारित औसत लागत (WACC) गणना र जोखिम

धितोपत्र (सेयर, डिबेन्चर, म्युचुअल फन्ड) को लागत, लाभ र लाभकर समस्या समाधानको विकल्पमा प्रचलनमा ल्याइएको भारित औसत लागत गणना विधिमा लागत गणना र घोषणाको अधिकार, जिम्मेवारी र दायित्व लगानीकर्तालाई नै सुम्पिएको छ । सीडीएस एन्ड क्लियरिङ कम्पनी (सिडिएससी) ले विकास गरेको उत्कृष्ट स्वचालित गणना विधिमा विभिन्न विधिबाट प्राप्त सेयरको औसत लागत गणना सिस्टम (प्रणाली) बाट नगरी सम्पूर्ण दायित्व लगानीकर्तालाई सुम्पिएर सरकार र सीडीएससी सर्लक्क पन्छिएको छ । लगानीकर्ताले जसोतसो हिसाब गरेर स्वघोषणा गरिएको लागतको सम्भावित गल्तीबाट सिर्जना हुने करको दीर्घकालीन जोखिम लिन बाध्य बनाइएको छ ।

सामान्यतः लगानीकर्ताले हिसाब नराख्ने, सहजै औसत लागत गणना गर्न नसक्ने र अन्योलपूर्ण हुने जानकारी हुँदाहुँदै पनि सीडीएससीले अर्धस्वचालित कारोबार प्रणालीमा भएका तथ्यांक (२०७२ पुस मसान्तसम्म) र पूर्ण अभौतिक कारोबार (२०७२ माघ १ गतेदेखि) सुरु भएपछिका तथ्यांकलाई नयाँ स्वचालित प्रणालीमा समाहित नगरी २०७७ साउन १ बाट कार्यान्वयनमा ल्याउँदा समस्यैसमस्या देखिएको छ । कामचलाउ ‘वाक’ प्रणाली लगानीकर्ताका लागि ‘नखाऊँ भने दिनभरिको सिकार, खाऊँ भने कान्छा बाउको अनुहार’ जस्तो भएको छ ।

स्वचालित भनिएको प्रणालीमा क) कारोबारको तथ्यांक उपलब्ध भएको हकमा कारोबारको वास्तविक लागत र लागत नखुलेको वा अप्रमाणित अवस्थामा अंकित मूल्य नै लागत, ख) बोनस सेयर र हकप्रदको हकमा अंकित मूल्य नै लागत, ग) लिलामी, पारिवारिक हस्तान्तरण, एफपीओ, मर्जर, खरिद सेयरको हकमा लगानीकर्ताले घोषणा गरेको वा अंकित मूल्य नै लागत, र घ) पहिलो खरिद पहिलो बिक्री (फिफो) सिद्धान्तका आधारमा बिक्री भएका सेयर र लागत समायोजन गरी बाँकी सेयरको भारित औसत विधिबाट लागत गणना गरिएको देखिन्छ ।

थप टिप्पणी १, २०७८ साउन १ बाट लागू अार्थिक अध्यादेश, २०७८ काे व्यवस्था बमाेजिम धारित (हाेल्ड) अवधिकाे अाधारमा ३६५ दिनसम्मलाइ अल्पकालीन मान्दै ७.५ प्रतिशत र ३६५ दिनभन्दा बढि हाेल्ड धिताेपत्रलाइ दीर्घकालीन मान्दै ५ प्रतिशत लाभकर लाग्छ । प्रचलित भारित अाैसत लागत गणना प्रणालीबाटै अल्पकालीन (Short term - ST) र दीर्घकालिन (Long term - LT) छुट्याउँछ । अाैसत लागत गणना गरिसेकेकाे छैन भने पहिले माइ पर्चेज साेर्स (MyPurchase Source) मा गएर WACC गर्नुपर्नेछ ।बिक्री गरेकाे धिताेपत्र इडिअाइएस (EDIS) गर्नु अगाडि LT वा ST काे घाेषणा र अनुमाेदन गर्नुपर्नेछ, यसकाे लागि पहिले बेचेकाे दिन,

१. माइ पर्चेज साेर्स (MyPurchase Source) मा गएर भारित अाैसत लागत  गणना र अनुमाेदन (WACC) गर्ने,

२. माइ हाेल्डिङमा (My Holding) मा गएर बेचेकाे धिताेपत्र (शेयर, डिबेन्चर, म्युचुअल फण्ड) छान्दै हाेल्ड अवधि (Holding Days) क्लिक गर्दै रूजु (Validate/update) गर्ने,

३. अब पहिले जस्तै माइ इडिअाएस (MyEDIS) काे ट्रान्सफर शेयर (Transfer Share) मा गएर शेयर हस्तान्तरण गर्ने ।

यदि मेराे शेयरकाे एप (MeroShare APP) प्रयाेग गर्नु हुन्छ भने पहिले प्लेस्टाेरबाट एप अपडेट गर्नुस् । त्यसपछि उल्लेखित प्रकृयाबाट माइ पर्चेज साेर्समा गएर हाेल्ड अवधि अनुमाेदन गर्नुस । थप जानकारीका लागि सिडिएससीले उपलब्ध गराएकाे लागत घाेषणा विधि (म्यानुअल) हेर्नुस अथवा ‘मेरो सेयर’ सुविधा र समस्या (dilipmuna.blogspot.com) मा शेयर हस्तान्तरणकाे टिप्पणी ५ पढ्नुस् ।

धितोपत्रका स्रोत र लागत

प्राथमिकमा अंकित मूल्य र ‘वाक’ विधिपछि दोस्रो बजारबाट खरिद धितोपत्रको लागत गणनामा खासै समस्या नभए पनि एकमुस्ट डिम्याट गरिएका, पारिवारिक हस्तान्तरण, लिलामी, गाभिएका कम्पनी, एकबाट अर्को डीपीमा स्थानान्तरित, पुराना प्रिमियम मूल्यमा खरिद आईपीओ र एफपीओ सबै प्रकारका सेयरको लागत अंकित मूल्य (रु. १ सय वा १०) मा राखिदिएका कारण लगानीकताहरूले छुट्टै लागत गणना र घोषणा गर्नुपर्ने बाध्यता सिर्जना भएको छ । तर, सम्बन्धित निकायले आधिकारिक निर्देशिका र विधि उपलब्ध नगराएको अवस्थामा निम्न स्रोतबाट प्राप्त धितोपत्रको निम्नानुसार लागत गणना र घोषणाको विकल्प देखिन्न ।

१. प्राथमिक बजारबाट खरिद

प्राथमिक बजारमा (अंकित वा प्रिमियमसहित) खरिद गरिएका सेयरको तिरिएको मूल्यलाई नै प्रमाणको जिम्मेवारीसहित लागत घोषणा गर्न सकिन्छ ।

थप टिप्पणी २, नयाँ सूचीकृत कम्पनीकाे हकमा प्रणाली (System) ले नै अंकित मूल्य रू १०० वा रू १० देखाउँछ, माइ पर्चेज साेर्स (My Purchase Source)मा गएर त्यसलाइ स्वीकृत गरे पुग्छ । 

२. बोनस र हकप्रद

कम्पनीहरूले जारी बोनस वा हकप्रद सेयरको यथार्थ लागतका सम्बन्धमा सरकार र लगानीकर्ताबीच फरक मत रहँदै आएको छ । विशेष गरी बोनस सेयरको वास्तविक लागत अंकित मूल्य (रु. १ सय), करसहितको मूल्य (रु. १ सय ५.२६) वा बोनस दरले समायोजित मूल्य भन्ने विवाद निरुपण उपायका रूपमा ल्याइएको भारित औसत लागत विधिले अंकित मूल्यलाई नै बोनस सेयरको लागत स्वीकारेको अवस्थामा बोनस र हकप्रद सेयरको समेत लागत रु. १ सय घोषणा गर्न सकिन्छ ।

थप टिप्पणी ३, बाेनस तथा हकप्रदकाे बुकक्लाेजसँगै मूल्य समायाेजन हुन्छ तर लागत गणनामा देखिँदैन । त्यसैले बाेनस र हकप्रद सूचीकृत नहुँदै मूल किताहरू बेच्दा अाैसत लागत समायाेजन हुँदैन । पछि बाेनस र हकप्रद सूचीकृत हुँदा यदि मूल किता बाँकि नभएकाे अवस्थामा सूचीकृत भएर प्राप्त हुने बाेनस रहकप्रदकाे लागत मूल्य रू १०० नै देखिन्छ जसले अनपेक्षित वा घाटामा करकाे सम्भावना रहन्छ । तसर्थ बुकक्लाेज पछि बाेनस वा हकप्रद सूचीकृत नहुँदासम्म मूल किता सबै खाली गरेर बेच्नुभन्दा केहि किता बाँकी राख्नु वा सूचीकृत भएपछि मात्र बेच्नु पर्छ ।  बुकक्लाेज र मूल्य समायाेजन सम्बन्धी जानकारीका लागि  लाभांश, बुक क्लोज र मूल्य समायोजन लेख पढ्न सक्नुहुन्छ ।

 

३. दोस्रो बजारबाट खरिद

दोस्रो बजारबाट किनिएको धितोपत्रको हकमा लागतमा ब्रोकर कमिसन, सेवोन शुल्क र डीपी शुल्क समेत जोडिएर आएको कुल लागत नै प्रणालीले देखाउने हुँदा प्रणालीले देखाएको लागतलाई आधिकारिक मान्न सकिन्छ । जस्तै, प्रतिकित्ता २ सयमा ५ सय कित्ता सेयर किन्दा लागत रु. १ लाखमा ब्रोकर कमिसन ५ सय ५० र सेवोन शुल्क १५ तथा डीपी शुल्क २५ समेत कुल लागत रु. १ लाख ५ सय ९० का आधारमा प्रणालीमा देखिने प्रतिकित्ता लागत रू. २०१.१८ हुन्छ । तर ‘वाक’ प्रणाली अगाडिका धितोपत्रहरूको लागत गणना र प्रमाणीकरण केही जटिल भए पनि निम्नानुसार गर्न सकिन्छ ।

क)   विभिन्न समयमा विभिन्न दरमा दोस्रो बजारबाट ‘खरिद मात्र’ भए खरिदको लागतमा हकप्रद र बोनसको प्रतिकित्ता रु. १ सयका दरले लागत जोडेर आउने कुल लागतलाई कुल कित्ताले भाग गरेर औसत लागत गणना र घोषणा गर्न सकिन्छ ।

ख)    विभिन्न समयमा विभिन्न दरमा ‘खरिद–बिक्री’ समेत भएको अवस्थामा पहिलो खरिदबाट पहिलो बिक्री (फिफो) विधिबाट कटाउँदै बाँँकी कित्ताको औसत लागत गणना गर्न सकिन्छ । यसमा आधिकारिक विधि उपलब्ध नहुँदा येनकेन गणना गरिएको लागतको प्रमाणिकरण भने कठिन छ ।

ग)   ‘वाक’ विधि अगाडिको खरिदबिक्री र पछिको खरिद अनि बिक्रीसमेत भएको ‘मिश्रित अवस्था’मा पुरानो वा एकमुस्ट डिम्याटमा आएका धितोपत्रको छुट्टै भारित औसत लागत गणना र घोषणा गर्दै पछिको खरिदको हकमा प्रणालीमा देखिएको लागत रुजु गरि अनुमोदन गर्न सकिन्छ ।

४. डीपी स्थानान्तरण

एउटा डीपीबाट अर्कोमा सेयर स्थानान्तरण गर्दासमेत हाल पुनः लागत गणना र घोषणा गर्नुपर्छ, सम्भवतः यो छिटै निरुपण हुनेछ । यदि पुरानो डीपीमा नै ‘वाक’ गरेको भए नयाँमा सोही लागत राखेर टिप्पणी (रिमाक्र्स) मा डीपी स्थानान्तरण लेख्नेबाहेक उपाय देखिन्न । पुरानो औसत लागत गणना नगरेको भए नयाँ डीपीमा एकमुस्ट प्राप्त देखिने सेयरको छुट्टै औसत लागत गणना र घोषणाको विकल्प देखिन्न ।

५. गाभिएर कायम सेयर

विभिन्न कम्पनी विभिन्न स्वापमा गाभिएर कायम सेयर कित्ताको लागत घोषणामा स्वाप र पुरानो लागतलाई ध्यान दिनुपर्छ । विगतमा यसरी कायम नयाँ सेयरको लागत अंकित मूल्य (रु. १ सय) नै आउँथ्यो र त्यसको पहिलेको औसत लागतलाई स्वाप रेसियोले कायम कित्ताको अनुपातले नयाँ लागत गणना गरेर कायम लागत घोषणा गर्नुपथ्र्याे । जस्तै, ओम विकास बैंकको औसत रु. २ सय ५० लागतको १ सय कित्ता सेयर एनएमबी बैंकसँगको स्वापका आधारमा ७६ कित्ता भएर आएको अवस्थामा नयाँ औसत लागत रु. ३ सय २८.९५ हुन्छ । तर, हाल गाभिनु अगाडि नै ‘वाक’ गरेमा नयाँ औसत लागत प्रणाली नै गणना गरिदिने हुँदा उक्त नयाँ लागत अनुमोदन मात्र गरे पुग्छ । जस्तै, सहयोगी विकास बैंकको औसत रु. २ सय ५० लागत गणना भइसकेको १ सय कित्ता सेयर सिटिजन्स बैंकको सेयर भएर आउँदा कायम ९१.७५ कित्ताको भारित लागत प्रणालीले नै प्रतिकित्ता रु. २७२.४८ (२५०/०.९१७५) गणना गरेर दिन्छ । तर, सहयोगीको पहिले नै ‘वाक’ नभएको अवस्थामा कायम ९१.७५ कित्ताको लागत प्रणालीले रु. १ सय देखाउँछ र आफूले यथार्थ लागत गणना गरेर लागत घोषणा गर्नुपर्नेछ ।

थप टिप्पणी–सुझाव, मर्ज वा प्राप्ति पछिकाे भारित अाैसत मूल्य सच्याउने वा ब्राेकर वा सिडिएसकाे झन्झटबाट जाेगिन पनि एकीकृत काराेवार अगाडि नै भएकाे सेयर किताकाे भारित अाैसत लागत गणना (WACC) गर्नु उपयुक्त हुनेछ । WACC गर्दैमा केहि बिग्रँदैन नगरे पछि किता स्वाप अनुसार र लागत अंकित मूल्यमा देखाउँछ । एकीकृत काराेवार वा सूचीकरण अगाडि WACC भएकाहरूकाे भने प्रणााली नै स्वाप अनुसार समायाेजित किता र लागत गणना गरेर डिम्याटमा पठाउँछ ।

 

थप टिप्पणी ४, विद्ममान कानुनी व्यवस्था अनुसार मर्ज वा प्राप्ति (एक्विजीसन) गरेका बैंक तथा वित्तिय संस्थाकाे हकमा धिताेपत्र बजारमा काराेवार शुरू हुनुभन्दा अघिल्लाे दिनसम्म कायम शेयरधनीहरूले यसरी काराेवार शुरूभएका मितिले २ वर्षसम्म पूँजीगत लाभकर (Capital Gain Tax - CGT) छुट पाउँछन् । उदाहरणका लागि ए र बि कम्पनीकाे शेयर नेप्सेमा ५ गते सूचीकृत भई संयुक्त काराेवार भएकाे अवस्थामा ए र बि कम्पनीका ४ गतेसम्म कायम शेयरधनीले ५ गतेबाट २ वर्षसम्म लाभकर छुट पाउँछन् । तर सिडिएससीकाे प्रणालीमा यस्ताे शेयर छुट्याउने व्यवस्था नभएकाे हुँदा बिक्री पश्चात् लगानीकर्ता स्वयमले संयुक्त काराेवार अगाडिकाे भनि लिखित स्वघाेषणा गर्नुपर्ने छ । यदि घाेषणा नगरिएकाे अवस्थामा WACC System ले देखाउने मूल्यका अाधारमा लाभकर गणना हुनेछ । त्यसैले लाभकरबाट जाेगिन निम्न मध्ये कुनै विकल्प अपनाउन सकिन्छ,

• बिक्री गरी WACC गरिनसकेकाे अवस्थामा बिक्री मूल्य नै खरिद मूल्य राखेर रिमार्क्समा फलानाे कम्पनीसँग मर्ज वा एक्विजिसन अगाडिकाे भनेर उल्लेख गर्न सकिन्छ । बिक्री पश्चात् ब्राेकरलाइ तत्काल खबर गरी लागत घाेषणा फारम भरेर पठाउने र इडिअाइएस (EDIS) गर्न सकिन्छ ।
• बिक्री पश्चात् इडिअाइएस (EDIS) नगरी डिअाइएस (DIS) बाेकेर वा भरेर ब्राेकरलाइ शेयर हस्तान्तरण गर्न सकिन्छ । डिअाइएसमा कैफियतमा स्पष्टसँग फलानाे कम्पनीसँग मर्ज वा एक्विजिसन अगाडिकाे भनेर उल्लेख गर्नुपर्छ ।

नाेटः लागत गणना  (Weighted Average Cost Calculation - WACC) सम्बन्धी थप जानकारीका लागि लगानीकर्ताकाे अाफ्नाे हुन नसकेकाे मेराे शेयर पढ्नुहाेस् ।

 

यसमा अार्थिक अध्यादेश, २०७८ ले आयकर ऐनको दफा ४७क. उपदफा ६ संशोधन गर्दै “उपदफा (१) अनुसार गाभिई निःसर्ग हुन चाहने एकै वर्गका निकायले संवत् २०७९ साल असारमसान्त भित्र गाभिने आशयपत्र आन्तरिक राजस्व विभागमा दिनुपर्ने” गरिएको छ । अब वाणिज्य–वाणिज्य बैंक, विकास–विकास बैंक र फाइनान्स (वित्तीय संस्था)–फाइनान्स आपसमा मर्ज/एक्विजिसन हुँदा मात्र लाभांश र लाभकर छुट हुनेछ । ऐनको दफा ४७क(४)ले गाभिई निःसर्ग भएको निकायमा कायम सेयरधनीहरूले आफ्नो सेयर गाभिएको दुई वर्षभित्र बिक्रीको माध्यमबाट निःसर्ग गरेमा भएको लाभमा पुँजीगत लाभकर तथा उपदफा (५) ले गाभिई निःसर्ग भएको निकायले गाभिएको मितिले दुई वर्षभित्र गाभिएको अवस्थामा कायम सेयरधनीलाई वितरित लाभांशमा कर नलाग्ने व्यवस्था गरेको छ ।

• नयाँ व्यवस्था, यस्ताे कर सुविधा २०७९ असारमसान्त भित्र मर्ज वा प्राप्तिकाे सम्झाैता गरेका कम्पनीले मात्र पाउने हुँदा २०७९ साउन १ पछि सम्झाैता गरेका कम्पनी (प्रभु र सेञ्चुरी)ले करगत (वितिय) सुविधा पाउने छैनन् । 

 

सुझाव–सजगता, लाभकर छुट पाउन बिक्री लगत्तै ब्राेकरलाइ सम्पर्क गरेर मिल्ने अवस्थामा मेराे सेयरबाट लागत मिलाउने वा मर्ज वा प्राप्तिकाे भनेर लागत घाेषणा गर्दै छुट दावी गर्नुपर्छ । छुट दावी नगरी बिक्री पछि मेराे सेयरबाट सेयर हस्तान्तरण गरे पश्चात् प्रणालीले कर गणना गरिसकेपछि कायम कर रकम पुनरावलाेकनकाे गुन्जायस निकै कम हुन्छ । त्यसैले  लागत घाेषणाकाे फारम ब्राेकरले उपलब्ध गराउँछ वा उसकाे वेबसाइटमा हुनसक्छ । लागत परिमार्जन वा छुट दावी पछि पनि करकाे अन्तिम दायित्व भने बिक्रेतामा नै रहन्छ । 

मल्ल एण्ड मल्लकाे लागत घाेषणा फारमकाे नमूना

थप टिप्पणी, मर्ज वा प्राप्ति अगाडि वाक नगरिएकाे अवस्थामा मर्ज वा प्राप्ति पछाडि वाक अंकित मूल्य वा रू १०० नै देखाउँछ, यसलाइ सच्याउन परेमा हाल सिडिएसले भ्यू हिस्ट्रि मार्फत लागत सच्याउने व्यवस्था गरेकाे छ । यहाँ लागत रूजु गरि भारित अाैषत लागत सुधार्न सकिन्छ । रूजु गरिसकेपछि गल्ति भएमा भने सिडिएसमा नै गएर लागत मूल्य रिसेट गराउनु पर्ने हुन्छ, जसकाे विधि तल दिइएकाे छ ।

६. लिलामीबाट खरिद

कम्पनीहरूबाट लिलामीमा बिक्री सेयरमा आफूले तिरेको लागत नै प्रमाणको जिम्मेवारीसहित लागत घोषणा गर्न सकिन्छ ।

तालिकाः भारित औसत लागतको गणनाको नमुना

खरिद मिति	खरिद किता	खरिद दर (रु)	कुल लागत (रु)	खुद लागत	बिक्री मिति	बिक्री किता	बाँकि किता	औसत लागत (रु)
२०७१/१०/२१	११०	३०१	३३,४५१				११०	३०४.१०
२०७१/१०/२१	३१६	३००	९५,६७२	३०२.७६			४२६	३०३.११
२०७१/१२/१३	३९४	२७७	११०,१४२	२७९.५५			८२०	२९१.७९
					२०७२/१/५	२००	६२०	२९१.७९
					२०७२/४/१०	४६६	१५४	२९१.७९
२०७२/४/२६	१०००	२६७	२,६९,४४८	२६९.४५			११५४	२७२.४३
बोनस शेयर	७८	१००	२९,९००	१००			१२३२	२७९.४७
२०७२/९/२९	१०००	२४०	२,४२,२०१	२४२.२०			२२३२	२६२.७७
गाभिएर प्राप्त	१५००	२५०	३,७५,०००	२५०			३७३२	२५७.६४
बोनस शेयर	१०७	१००	१०,७००	१००			३८३९	२५३.२५
हकप्रद	१५३६	१००	१५३,६००	१००			५३७५	२०९.४५
					२०७४/६/९	१०००	४३७५	२०९.४५
	एकमुष्ट किता (डिम्याट वा डिपीबाट वा भारित अगाडि कायम)						४३७५	२०९.४५
२०७४/१०/२	५००	१७७	८९,०२५	१७८.०५			४८७५	२०९.४५
बोनस	५००	१००	५०,०००	१००			५३७५	१९६.३५
२०७६/९/२३	१५०	१३७	२०,७०१	१३८			५५२५	१९४.७७

खुद लागत प्रकाशितमा नभएकाे

सावधानी र सुझाव

१.  लागत गणना र घोषणाको दायित्व निर्वाह गर्दासमेत असीमित करको जोखिम रहनेतर्फ सचेत हुँदै प्रणाली वा स्वगणनाको हिसाब रुजु गर्दै सुनिश्चित भएपछि मात्र अनुमोदन गर्नुपर्छ ।

२.  हाल भारित औसत लागत घोषणा गरेपछि सच्याउने विकल्प रहन्न । कतिपय अवस्थामा मानवीय वा प्राविधिक कारण हुन सक्ने यस्ता त्रुटि रेकर्ड राखेर सच्याउने विकल्प दिनैपर्छ ।

थप टिप्पणी ३, हाल भूलबस हुने गलत लागत घाेषणा सच्याउने विकल्प उपलब्ध गराएकाे छ । यसकाे लागि WACC Reset गर्नुपर्ने कम्पनीकाे विवरण, नागरिकता, शुल्क (हाल रू. १००) तिरिएकाे भाैचर सहित सिडिएसकाे कार्यालयमा स्वयम उपस्थित भएर मूल्य रिसेट गराउन सकिन्छ । फारम यहाँ क्लिक गरेर वा सिडिएसकाे वेबसाइटबाट डाउनलाेड गरेर भर्न सकिन्छ । 

 

३.  हाल प्रणालीबाट प्राप्त वा स्वगणना लागतबाट भविष्यमा सिर्जना हुन सक्ने करको जोखिम उन्मुक्ति पाउन सकिन्न । अब नियमसंगत घोषित लागतको असिमिति जोखिमबाट मुक्ति दिनैपर्छ । निश्चित अवधिभित्र सम्बन्धित निकायबाट रुजु गर्ने र कुनै टिप्पणी नभएमा कर प्रयोजनका लागि स्वतः अन्तिम मानिनुपर्छ ।

४.  ‘मेरो सेयर’बाट बिक्रीको सेयर विद्युतीय हस्तान्तरण (इडिआइएस) गर्न डिम्याटमा भएका सबै धितोपत्रहरूको ‘वाक’ भएको हुनैपर्ने अवस्थामा लागत र करको केही जोखिम लिनु वा बेचेको सेयरको कागजी डीआईएस (भुक्तानी पुर्जी) दिनुको विकल्प रहन्न ।

५.  हकप्रद र बोनसको बुक क्लोजपछि मूल सेयर घाटामा बेच्दासमेत हकप्रद र बोनसको लागत अंकित मूल्य नै  कायम हुने अवस्थामा लागत मूल्य र थप करसहित दोहोरो नोक्सानी हुन्छ । नियामक र सरकारले बुक क्लोज र मूल्य समायोजन विधिमा पुनरावलोकन गर्दै बोनस वा हकप्रदको समायोजित मूल्यलाई लागत घोषणा गर्ने विकल्पमा जानुपर्छ ।

६.  प्रिमियम मूल्यमा सेयर बेच्ने कम्पनीले सोको आधिकारिक प्रमाण र लिलामीको हकमा सकारेको मूल्यको प्रमाण उपलब्ध गराइनुपर्छ ।

(व्यावहारिक अनुभवका आधारमा सुझाइएको लागत विधिबाट कुनै लागत वा करको जोखिम सिर्जना भएमा त्यसको जिम्मेवार लेखक वा पत्रिका हुनेछैन ।)

काराेवार दैनिकमा २०७७ असाेज ११ गते प्रकाशित, https://www.karobardaily.com/news/118522

Revised and/or updated on 01 Aug 2023, 09.40 NST