अंकमा ठूलो बन्ने लहडमा अस्तित्व गुमाउँदै बैंक (Bank Review FY7879Q4)

कोभिडको दबाब र प्रभावबाट तङ्ग्रिन नपाउँदै स्रोतको अभाव र अर्थतन्त्रमा वैदेशिक मुद्राको दबाबले बैंकहरू व्यवसाय खुम्च्याउन बाध्य भए । यसले नाफा प्रभावित हुने आकलनका बाबजुद आव २०७८/७९ को अपरिष्कृत चौथो त्रैमासिक वित्तीय विवरणले नाफामा सन्तोषजनक वृद्धि देखायो । दबाब र प्रोत्साहनसँगै ठूलो वासलातको लहडमा गाभ्ने/गाभिने प्रक्रियाले तीव्रता पाएको छ । नेपाल बंगलादेश बैंक गाभेर नबिल ग्राहक निक्षेप र कर्जामा ठूलो हुँदै गर्दा हिमालयन गाभेर ठूलो बैंक बन्ने नेपाल इन्भेस्टमेन्टको सपना तुसारापात भएसँगै मेगासँग गाभिएरै भए पनि ठूलै ‘नेपाल इन्भेस्टमेन्ट मेगा बैंक’ बन्ने तरखरमा छ । अझै ठूलो बन्ने ग्लोबल आईएमईको लहडमा बैंक अफ काठमाडौंले साथ दिने सम्झौता गरेको छ । हिमालयनले पनि सिभिल गाभेर मध्यम आकारको बैंक बन्न खोज्दा प्रभुले सेञ्चुरी गाभ्ने सम्झौता गरेको छ । सबलभन्दा ठूलो बैंकको लहडले विगतका ३२ बैंकहरू २२ मा सीमित हुँदै छन् । धेरै चुक्ता पुँजी र ठूलो बैंक साँच्चै सबल भएर सिनर्जी र प्रतिफल दिन्छ कि ‘टु बिग टु फेल’सँगै नियन्त्रण र प्रणालीगत जोखिम निम्त्याउँछ समयले बताउला, तर लगानीकर्तासँगै नियामक र राज्य भने अब चनाखो हुनैपर्छ ।

बैंकहरूमध्ये उत्तम र निम्न

बैंकहरूको २०७८–७९ असारमसान्तको वित्तीय अवस्था

बैंक	चुक्ता पूँजी (रु. अर्ब)	संचित नाफा (रु. अर्ब)	जगेडा कोष (रु. अर्ब)	ग्राहक निक्षेप (रु. अर्ब)	ग्राहक कर्जा तथा सापटी (रु. अर्ब)	खुदनाफा (रु. अर्ब)	वितरण योग्य नाफा (रु. अर्ब)	प्रतिसेयर आम्दानी (रु.)	प्रतिसेयर  बाँडफाँडलाई उपलब्ध (रु)	नेटवर्थ (रु.)	समग्र पूँजीकोष (%)
एनआईसी एसिया	११.५६	३.८५	९.७४	२८९.९०	२५२.४४	४.५३	२.२५	३९.१३	३३.२६	२१७.५२	१३.५१
एभरेष्ट	९.४७	३.९०	९.०९	१७२.७४	१४५.४७	२.५५	३.९०	२६.८९	४१.१५	२३९.७१	११.९५
सिद्धार्थ	१२.५२	१.६१	७.७८	१९१.५५	१७८.७५	३.२२	२.११	२५.७१	१६.८२	१७४.९८	१३.१३
स्ट्याण्डर्ड–चार्टड	९.४३	२.९१	५.७६	९३.७२	७९.१७	२.२७	१.५९	२४.०७	३०.८७	१९२.००	१६.००
नेपाल	१४.४१	३.५६	१७.८२	१९६.०६	१७१.८०	३.२७	३.५६	२२.६७	२४.७४	२४८.४२	१५.०४
नेपाल इन्भेष्टमेन्ट	१८.३१	१.२९	१४.६८	१८४.७९	१५७.४७	४.०९	२.०४	२२.३२	११.१३	१८७.२१	१५.९९
ग्लोबल आइएमई	२३.८०	३.२०	१०.१५	२७७.४९	२५८.५४	५.२१	३.२०	२१.८८	१३.४५	१५६.११	१२.७२
नविल	२२.८३	३.३७	२६.३८	३२६.२२	३०१.७	४.९७	३.३७	२१.७८	३९.९४	२३०.३०	१३.४४
सनराइज	१०.१२	१.४६	५.१४	१३१.६१	१२०.१५	२.१५	०.२६	२१.२६	१४.४६	१६५.२९	१२.४५
माछापुच्छ्रे	१०.२६	१.३३	३.३२	१४५.०३	१२८.५६	२.१६	१.३३	२१.०७	१२.९५	१४५.६७	१३.४७
प्रभु	१२.७१	१.५८	५.५६	१७८.६५	१४५.९६	२.६०	१.४१	२०.४६	१२.४३	१५६.१६	१३.१६
सानिमा	११.३३	१.४७	४.३१	१५७.५२	१३७.१६	२.२९	१.४७	२०.२४	१२.९८	१५१.०१	१३.७५
एनएमबी	१८.३७	२.३९	६.४५	१८४.८३	१७५.७९	३.७०	२.३९	२०.१५	१३.०३	१४८.१४	१३.७६
प्राइम कमर्सियल	१८.६६	२.३९	६.५१	१६०.२०	१४८.१७	३.६८	२.३५	१९.७३	१२.८१	१४७.६९	१३.३३
कुमारी	१४.७१	१.७७	४.६१	१७६.७७	१५३.३७	२.८४	१.७७	१९.२७	१२.०६	१४४.०१	१२.९८
हिमालयन	१२.९७	२.६७	६.४७	१६८.४२	१४७.९९	२.४८	२.६६	१९.१४	२०.६२	१७०.५०	११.६३
नेपाल क्रेडिट एण्ड कमर्स	११.१४	१.४७	३.८५	१३४.५८	१२१.१९	२.०२	१.४७	१८.१५	१३.२३	१४७.७९	१२.१२
कृषि विकास	१३.१९	३.९१	११.२२	१६६.५०	१७८.५१	२.६९	३.९१	१७.९३	२९.६३	२१४.७२	१६.३४
मेगा	१६.१२	१.६४	५.०१	१५३.४८	१४७.७८	२.८३	१.६४	१७.५७	१०.१५	१४२.५२	१२.३२
बैंक अफ काठमान्डू	१०.६२	१.३०	५.९०	१०९.४४	१०२.५१	१.८१	१.३०	१७.०४	१७.८९	१६७.७५	१२.९४
नेपाल एसबिआई	९.८३	१.४५	५.८४	११९.७१	१०५.२७	१.६४	१.४५	१६.६७	१८.८२	१७४.१५	१३.३२
सिटिजन्स	१४.२०	१.४६	४.८५	१५२.८०	१३१.६१	२.२५	१.४२	१५.८५	१०.२८	१४५.३९	१२.९३
सिभिल	९.०८	१.०१	१.९४	९४.४९	८३.४४	१.३८	१.०१	१५.२६	११.०९	१३२.४३	१६.०५
सेञ्चुरी	९.५५	०.९१	१.७३	९८.९६	८८.८६	१.३६	०.९१	१४.२१	९.५४	१२७.६४	१३.५४
लक्ष्मी	११.५५	१.२६	४.२५	१३७.१५	१२८.००	१.६०	१.२६	१३.८८	१०.८७	१४७.६९	१२.७६
राष्ट्रिय बाणिज्य	१४.९४	३.०३	१५.५१	२५९.३८	२१२.०५	५.२१	३.०३	३४.९०	२०.३०	२२४.११	१३.९७
जम्मा	३५१.६६	५६.१९	२०३.८८	४४६२.००	४००१.११	७४.८०	५३.०६
औसत	१३.५३	२.१६	७.८४	१७१.६२	१५३.८९	२.८८	२.०४	२१.०५	१८.२५	१७३.०४	१३.५६

नोटः १. संचित नाफा, डिबेन्चर रिडेम्सनबाट फिर्ता र गाभिएकोबाट प्राप्त स्वाप रकम जोडेर ‘प्रतिसेयर बाँडफाँडलाई उपलब्ध रुपैयाँ’ गणना । २. नविल बैंकले ईपिएस रु २६.८८ दावी । ३. नविलको तथ्यांकमा गाभिएको नेपाल बंगलादेश बैंकको योगदान ।

चुक्ता पुँजी, सञ्चिति तथा जगेडा कोष

बैंकलाई चुक्ता पुँजीको भार बोकाउने क्रम जारी छ । नेपाल बंगलादेश बैंक गाभेर २२.८३ अर्बसहित चुक्ता पुँजीमा नबिल दोस्रो बन्यो । बैंकहरूको आव २०७७/०७८ मा ३१६.१६ अर्ब हाराहारी रहेको चुक्ता पुँजी २०७८/०७९ अन्त्यमा करिब ३५.५ अर्बले बढेर ३५१.६६ अर्ब पुगेको छ, जुन तेस्रो त्रैमासमा ३५६.३७ अर्ब थियो । औसत चुक्ता पुँजी बढेर १३.५३ अर्ब पुग्दा २३.८० अर्बसहित ग्लोबल आईएमई पहिलो र ९.०८ अर्बसहित सिभिल अन्तिममा छ ।

सञ्चित नाफा औसतमा २.१६ अर्ब देखिँदा सबैभन्दा बढी कृषि विकाससँग ३.९१ अर्ब र कम सेञ्चुरीसँग ०.९१ करोड मात्र छ । नेपाल इन्भेस्टमेन्टको सञ्चिति वितरणयोग्यभन्दा कम र सनराइजको सञ्चिति वितरणयोग्यभन्दा निकै बढी देखिन्छ । जगेडा कोषमा सबैभन्दा बढी नबिलसँग २६.३८ रुपैयाँ देखिँदा सेञ्चुरीसँग केवल १.७३ अर्ब र औसतमा ७.८४ अर्ब देखिन्छ । जगेडामा कुन कोषको कति रकम विस्तृतमा नखुलाइँदा सेयरधनीको वास्तविक सम्पत्तिमा केही अन्योल छ ।

ग्राहक निक्षेप र कर्जा

बैंकमा ग्राहकबाट निक्षेप करिब ३७३.२० अर्बले बढेर कुल ४४ खर्ब ६२ अर्ब पुगेको छ । औसतमा एक बैंकले ग्राहकबाट १७१.६२ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप पाउँदा सबैभन्दा बढी नबिलले ३२६.२२ अर्ब (७.३१ प्रतिशत) र स्ट्यान्डर्ड चार्टर्डले केवल ९३.७२ अर्ब (२.१ प्रतिशत) रुपैयाँ हाराहारी पायो ।

कोभिडबाट तङ्ग्रिँदै गर्दा गत आवमा कर्जा–लगानीयोग्य रकम र निक्षेप संकलनमा सुस्तताका बीच बैंकहरूले ग्राहक तर्फको कर्जा १३.८ प्रतिशत अर्थात् ४६२.६९ अर्ब रुपैयाँले विस्तार गरे, जबकि निक्षेप ९.१३ प्रतिशतले मात्र बढ्यो, जसले धेरैलाई तोकिएको निक्षेप–कर्जा अनुपात (सीडी) ९० कायम गर्नै हम्मे पर्‍यो । विवरणमा ग्राहकलाई सबैभन्दा बढी ३०१.०७ अर्ब रुपैयाँ नबिलले र स्ट्यान्डर्ड–चार्टर्डले केवल ७९.१७ अर्ब मात्र कर्जा प्रवाह गर्दा औसतमा १५३.८९ अर्ब कर्जा प्रवाह गरेको देखिन्छ ।

नाफा, प्रतिसेयर आय र नेटवर्थ

नाफामा संकुचनको आकलनविपरीत बैंकहरूले गत आवमा करिब १५८.१५ अर्ब खुद ब्याज आम्दानी, १०६.७१ अर्ब सञ्चालन नाफा र ७४.८० अर्ब रुपैयाँ खुद नाफा कमाए । अझ एकीकृत कारोबारअगाडिको नेपाल बंगलादेशको नाफा अन्योलमा छ । औसतमा २.८८ अर्ब रुपैयाँ कमाएका बैंकमध्ये राष्ट्रिय वाणिज्यले ५.२१, ग्लोबल आईएमईले ५.२१ र नबिलले ४.९७ अर्ब रुपैयाँ कमाएर उम्दा बने भने उच्च वृद्धिका बावजुद १.३६ अर्ब कमाएर सेञ्चुरी अन्तिमै रह्यो । विवरणमा ‘प्रतिवेदन अवधि’को वा ओपनिङ ब्यालेन्स (अगाडि ल्याएको) जोडेर ‘कुल सञ्चिति’ वा डिबेन्चर रिडेम्पसनबाट फिर्ताको रकम पनि जोडेर ‘कुल उपलब्ध’ गरेर फरक–फरक तरिकाले वितरणयोग्य नाफाको गणना हुँदा वास्तविक रकममा अन्योल देखियो । बैंकहरूले कुल ५३.०६ अर्ब रुपैयाँ वितरणयोग्य नाफा भनेर देखाए ।

खुद नाफामा सुधारका बाबजुद बैंकहरूको औसत प्रतिसेयर आय (ईपीएस) धेरै बढेन । गत आवमा प्रतिसेयर एनआईसी एसियाले सबैभन्दा बढी ३९.१३ र कम लक्ष्मीले १३.८८ रुपैयाँ कमाउँदा बैंकहरूले औसतमा प्रतिसेयर २१.०५ कमाए । विवरणले प्रतिसेयर वितरणयोग्य नाफा (डीपीएस) सबैभन्दा बढी एभरेस्टको ४१.१५ र कम सनराइजको २.५३ रुपैयाँ देखाए पनि यसैलाई अन्तिम लाभांश क्षमता बुझ्नु गलत हुन सक्छ ।

बढ्दो चुक्ता पुँजीको भारले बैंकहरूको नेटवर्थ दुब्लाउँदो छ । बढी नेटवर्थ भएको नेपाल बैंकको २४८.४२, एभरेस्टको २३९.७१, नविलको २३०.३० अनि कम हुने सेञ्चुरीको १२७.६४ छ, औसत पनि १७३.०४ रुपैयाँ मात्र छ ।

पुँजी कोषको अवस्था

पुँजी कोषसम्बन्धी नियामकीय निर्देशनअनुसार आवको कुनै अवधिमा कायम गर्न नसकेको न्यूनतम पुँजी कोषको तोकिएको अनुपात सोही आवको अन्त्यमा कायम भएको आधारमा नगद लाभांश तथा बोनस सेयर घोषणा/वितरण गर्न पाइनेछैन । तोकिएको पुँजी कोष कायम नभए लाभांश रोक्का वा शीघ्र सुधारात्मक कारबाही हुन सक्ने मात्र होइन, कर्जा विस्तारमा समेत समस्या आउन सक्छ । हाल बैंकले भारित जोखिम सम्पत्ति (आरडब्लूए) को आधारमा प्राथमिक पुँजी कोष न्यूनतम ८.५ प्रतिशत र समग्रमा न्यूनतम ११ प्रतिशत पुँजी कोष कायम गर्नैपर्छ । नगद लाभांश बाँड्न पुँजी कोष १२ प्रतिशत हुनुपर्छ । विवरणमा कृषि विकासको सबैभन्दा बढी १६.३४ र कम हिमालयनको ११.६३, एभरेस्टको ११.९५ सहित औसतमा कायम १३.५६ प्रतिशतको पुँजी कोष छ । आव २०७८/७९ को पहिलो र दोस्रो त्रैमासमा नै न्यूनतम प्राथमिक पुँजी कोष कायम गर्न असफल माछापुच्छ्रे र एनआईसी एसियाको लाभांश वितरण अनिश्चित छ । चैत मसान्तमा नै पनि लक्ष्मी, माछापुच्छ्रे, एनआईसी एसिया र सिद्धार्थको प्राथमिक पुँजी कोष ९ प्रतिशतभन्दा कम छ ।

प्राथिमक पुँजीकाेष समेत बैंकहरूकाे मुख्य वित्तिय सूचकहरू

थप टिप्पणी १ ः त्रैमासिक रूपमा नेपाल राष्ट्र बैकबाट प्रकाशित हुने मुख्य वित्तिय सूचक (Key Financial Indicators - KFI) असारमसान्तकाे २०७९ असाेज ४ गते प्रकाशित ।

मूल्य आम्दानी अनुपात (पीई)

चौथो त्रैमासमा ईपीएस बढेर सेयर मूल्य घट्दा सूचीकृत बैंकहरूको औसत पीई १४.४५ देखिन्छ । तर प्रत्येक कारोबार मूल्यसँगै परिवर्तनशील बजार पीईभन्दा औसत लागतको पीई महत्वपूर्ण हुन्छ । २०७९ साउन २६ को मूल्यमा बैंकको सेयर औसत १४.४ गुणा पीईमा कारोबार हुँदा नबिलको सबैभन्दा बढी ३६.४१ पीईमा र सनराइज कम ९.७४ पीईमा कारोबार भएको देखिन्छ ।

लाभांश क्षमता र लगानी निर्णय

विवरणको सञ्चित नाफा; नविलको गाभिएकोबाट प्राप्त पुँजी समायोजन कोष (स्वाप रकम) र सिद्धार्थ, नेपाल इन्भेस्टमेन्ट, बीओके र नेपाल एसबीआईको डिबेन्चर रिडेम्पसन कोषबाट फिर्ता हुन सक्ने रकम केलाएर तालिकामा प्रस्तुत ‘प्रतिसेयर बाँडफाँडलाई उपलब्ध रुपैयाँ’ अनुसार एभरेस्टसँग ४१.१५, नविलसँग ३९.९४ र एनआईसी एसियासँग ३३.२६ रुपैयाँ उपलब्ध देखिँदा सेञ्चुरीसँग ९.५४, लक्ष्मीसँग १०.८७ र सिभिलसँग ११.०९ मात्र उपलब्ध छ । यसमा सेयर प्रिमियम र अन्य बाँड्न मिल्ने रकम केलाएर अन्तिम लेखापरीक्षणबाट सेयरधनीलाई उपलब्ध भनी निर्धारित रकमले मात्र ‘वास्तविक रकम र लाभांश क्षमता’ निर्धारण हुन्छ । अपरिष्कृत वित्तीय विवरणले देखाएको वा लेखमा उल्लिखित वा विभिन्न आधारमा प्रक्षेपित लाभांश क्षमता केवल सन्दर्भ सामग्री हुनसक्छन् । लाभांशका आधारमा लगानी गर्दै गर्दा क) वास्तविक लाभांश क्षमता, ख) प्रक्षेपित र क्षमताभन्दा फरक दरमा लाभांश प्रस्ताव हुन सक्ने र ग) प्रस्तावित लाभांश पनि नियामकबाट परिमार्जन हुन सक्नेमा ध्यान दिनुपर्छ ।

थप टिप्पणी २ ः बैंकहरूसँग निकै थाेरै मात्र सेयर प्रिमियम प्रिमियम छ र त्यसमध्ये पनि केहि सेयरधनीलाइ बाँड्न नमिल्ने पनि हुने हुँदा उपलब्ध हुने रकममा सेयर प्रिमियम जाेडिएकाे छैन् । प्रिमियम प्रयाेग गर्दा एभरेष्टसँग बाँड्ने क्षमता २३.८५ कराेड रूपैयाँ (प्रति सेयर २.५२%) ले बढ्नेछ । अरूकाे लाभांस क्षमता खासै फरक पर्दैन् । 

बैंकहरूको अपरिष्कृत तथ्यांकले क) चुक्ता पुँजीमा ग्लोबल आईएमई; ख) नेपाल बंगलादेश गाभेर जगेडा कोष, ग्राहक निक्षेप र ग्राहक कर्जा–सापटीमा नबिल; ग) खुद नाफामा राष्ट्रिय वाणिज्य र ग्लोबल आईएमई, घ) सञ्चित नाफा, वितरणयोग्य नाफा र पुँजी कोषमा कृषि विकास, ङ) लाभांश क्षमतामा एभरेस्ट र च) नेटवर्थमा नेपाल बैंक पहिलो हुँदा धेरै सूचकमा सेञ्चुरी, ग्राहक निक्षेप र कर्जामा स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड र ईपीएसमा लक्ष्मी अन्तिम भए ।

चेतावनी–उदघाेषणः उपलब्ध जानकारी र प्रकाशित अपरिष्कृत वित्तीय विवरणमा आधारित लेख वा त्रुटिबाट सिर्जित लाभहानीकाे भागीदार स्वयम् हुनुपर्नेछ, लेखक हुनेछैन् । यहाँ प्रस्तुत तथ्यांक संकलनमा दिपक दाहालकाे अमूल्य याेगदान रहेकाे छ । उहाँलाइ धन्यवाद ।

काराेवार दैनिकमा २०७९ साउन २९ गते प्रकाशित अंकमा ठूलो बन्ने लहडमा अस्तित्व गुमाउँदै बैंक « (karobardaily.com)

बैकहरूकाे विस्तृत डाटा सहितकाे थप तालिका

तालिकाकाे पिडिएफ भर्सन चाहिएमा यहाँ क्लिक गर्नुस् ।

बैकहरूसँग उपलब्ध सेयर प्रिमियम, डिबेन्चर रिडेम्पसनबाट फिर्ता र पुजी समायाेजन काेष

गत अाव पहिलाेदेखि चाैथाे त्रैमास पुग्दा बैंकहरूकाे ईपिएस, नेटवर्थ र पिबी रेसियाेमा परिवर्तन

अाव २०७७–७८ मा बैकहरूसँग बाँड्न उपलब्ध र बाँडिएकाे लाभांस

अाैसत इपिएसमा लेखापरिक्षण हुँदा पनि खासै फरक नदेखिएता पनि प्रभुकाे २.५८% ले घटेकाे र सिटिजन्सकाे ४.५८% ले बढेकाे छ । 

Bank CCAR and CAR on FY 2078-79 (Q1 to Q4)

थप सामग्री

१. बैकहरूबाट प्रकाशित २०७८–७९ काे चाैथाे त्रैमासिक वित्तिय विवरण

२. पिइसम्बन्धी थप बुझ्न पीई रेसियो : लगानी निर्णयको एक आधार

Revised/updated on 20 Sept 2022, NST 13:12 pm