FY2078-79 Q2: त्रुटिपूर्ण वित्तीय विवरण, अंकको होड र निरीह लगानीकर्ता

पुस मसान्त, लगानीकर्तालाई लाभांशको हतारो र बैंकलाई साधारणसभाकोे चटारोसँगै नियामकले त्रैमास सकिएको सात दिनभित्र विवरण प्रकाशित गर्नु भन्ने झटारोबीच २०७८-०७९ को दोस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरण प्रकाशित भए । २६ बैंकले २०७७-०७८ को साधारणसभा सम्पन्न गरे ।

हतारो र चटारोमा सिभिल र नेपाल एसबीआईले पारित लाभांश समायोजन गर्न भ्याएनन् वा चाहेनन् । तैपनि नियमानुसार प्रमुख कार्यकारी अधिकृतले प्रकाशित विवरणको व्यक्तिगत जिम्मेवारी लिँदै जानेबुझेसम्म सत्य, तथ्य र पूर्ण भएको तथा लगानीकर्तालाई लगानी निर्णय लिन आवश्यक कुनै विवरण नलुकाइएको उद्घोष गरे । चुक्ता पुँजी, सञ्चित कोष, जगेडा कोषसँगै प्रतिसेयर आय (ईपीएस), मूल्य आम्दानी अनुपात (पीई), नेटवर्थ गणना र तुलना अलमल्यायो र केही झुक्यायो ।

बैंकहरूको २०७८—७९ पुसमसान्तको केही सूचक र तथ्यांक

क्रम	बैंक	चुक्ता पूँजी (रु. अर्ब)	जगेडा कोष (रु. अर्ब)	ग्राहक निक्षेप (रु. अर्ब)	ग्राहक कर्जा तथा सापटी (रु. अर्ब)	अवधिको खुद नाफा (रु. अर्ब)	उपलब्ध वितरण योग्य मुनाफा (रु. अर्ब)	प्रतिसेयर आय (रु.)	नेटवर्थ (रु.)	पूँजीकोष (%)
१	एनआईसी एसिया	११.५६	८.७७	२९४.९४	२६१.९२	२.४०	०.८६	४१.५४	१९९.८९	१२.४३
२	ग्लोबल आइएमई	२३.८०	९.२२	२७१.९०	२५६.४३	२.६६	१.४९	२२.३९	१४४.९७	१२.७०
३	नविल	१८.५०	१४.६३	२३२.५५	२१५.२१	२.१८	१.४५	२३.५९	१८४.२८	१३.५८
४	एभरेष्ट	९.४३	८.३०	१६५.२२	१४२.६५	०.८४	२.४६	१७.८०	२२०.६९	१२.१२
५	कृषि विकास	१३.१९	१०.४३	१५७.४९	१७४.२९	१.४२	०.६८	१९.११	२०६.६३	१६.३०
६	नेपाल	१४.४१	१७.४७	१८२.८४	१६३.११	१.४२	०.४१	१९.६७	२३८.१२	१५.३९
७	सिद्धार्थ	१२.५२	८.०७	१८८.८०	१७६.८८	१.५८	०.६९	२५.१९	१७१.२५	१२.८८
८	एनएमबी	१८.३७	५.१९	१८१.७०	१७२.१५	१.७१	०.८७	१८.६४	१३६.८०	१४.०८
९	प्राइम कमर्सियल	१८.६६	५.९५	१५८.९३	१५४.३९	१.६८	०.८९	१७.९९	१३६.९१	१२.९७
१०	मेगा	१६.१२	३.७१	१४१.१८	१४३.६१	१.४०	०.८३	१७.३७	१३३.०६	१२.८३
११	नेपाल इन्भेष्टमेन्ट	१८.३१	१४.०९	१७३.६८	१६५.१६	१.६२	०.२६	१७.७४	१७८.३८	१४.४७
१२	स्ट्याण्डर्ड चार्टड	९.४३	५.८३	८६.२९	७६.१०	१.०९	०.७५	२३.०५	१८०.२८	१५.९५
१३	प्रभु	१२.७१	४.८३	१६३.६०	१४२.३३	१.२६	०.५४	१९.८६	१४३.५४	१२.८९
१४	सानिमा	११.३३	३.९६	१४४.५३	१३५.८९	१.०८	०.५८	१९.०२	१४०.०२	१३.२८
१५	नेपाल एसबिआई	९.८३ (९.४९)	५.५७	११२.९०	१०८.७१	०.७८	०.९९	१५.९३ (१६.४९)	१६९.०८	१३.२८
१६	माछापुच्छ्रे	१०.२६	२.८६	१३७.५०	१३१.९९	१.०१	०.६४	१९.७१	१३४.५१	१२.५९
१७	सिटिजन्स	१४.२०	४.७२	१४१.०९	१२७.५७	१.२४	०.७१	१७.४५	१३८.४८	१३.५६
१८	लक्ष्मी	११.५५	४.४९	१३०.८१	१२६.१८	०.८२	०.५३	१४.१५	१४६.२४	१२.२०
१९	कुमारी	१४.७१	४.२७	१५९.८२	१५५.९६	०.९५	०.१४	१२.९४	१३०.८५	११.६९
२०	हिमालयन	१२.९७	७.१५	१६५.५१	१५०.६८	०.७४	०.२५	११.४७	१५७.०५	११.६१
२१	नेपाल क्रेडिट एण्ड कमर्स	११.१४	३.८३	१२०.१३	११३.४८	०.९०	०.४४	१६.१७	१३८.४१	१२.४३
२२	बैंक अफ काठमान्डू	१०.६२	५.८४	१०३.०३	१०३.५९	०.७२	०.३६	१३.५४	१५८.५०	१३.४१
२३	सनराइज	१०.१२	४.६०	१२९.२४	१२०.३९	०.७५	०.१०	१४.७४	१५१.७९	१२.७०
२४	सिभिल	९.०८ (८.६४)	१.५४	९१.७०	८३.४३	०.५०	०.७०	११.११ (११.६६)	१२९.३९	१५.१२
२५	नेपाल बंगलादेश	१०.०९	५.२७	८०.७१	७४.९१	०.८१	०.३३	१६.०९	१५७.१८	१३.७५
२६	सेञ्चुरी	९.५५	१.५७	९२.२०	८५.२१	०.७२	०.४५	१५.१२	१२१.१९	११.९४
२७	राष्ट्रिय बाणिज्य	१३.९४	१५.८५	२४२.५७	१९५.४३	१.९२	१.३९	२७.५४	२२३.६१	१३.७२
	जम्मा	३५६.३७	१८८.०३	४२५०.८७	३९५७.६६	३४.२१	१९.७९
	औसत	१३.२०	६.९६	१५७.४४	१४६.५८	१.२७	०.७३	१८.८५	१६१.८९	१३.३३

नोटः बैकको प्रकासित वित्तिय विवरणमा आवश्यकतानुसार परिमार्जित तथ्यांक । माथि उल्लिखित सूचकसँगै संचित नाफा, खुद ब्याज आय, संचालन मुनाफा, एनपिएल र पीईको औसतका आधारमा स्वध्ययनका लागि स्कोरिङ गरी निर्धारित बैंकको क्रमांक । सिभिल र नेपाल एसबिआईको कोष्टको प्रकाशित अंक । 

चुक्ता पुँजी तथा जगेडा कोष

प्रकाशित विवरणमा कुल चुक्ता पुँजी ३५५.६१ अर्ब देखिए पनि लाभांश समायोजनसँगै सिभिलको ९.०८ र नेपाल एसबीआई बैंकको ९.८३ अर्ब हुँदा कुल चुक्ता पुँजी करिब १४.३३ प्रतिशतले बढेर ३५६.३७ अर्ब र औसतमा रु. १३.२० अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । सबैभन्दा बढी ग्लोबल आईएमईको रु. २३.८० अर्ब र कममा सिभिलको ९.०८ अर्ब रुपैयाँ हुनेछ ।

लाभांशका लागि सञ्चितिसँगै प्रिमियम रकम उपयोगले ६ वटा बैंकसँग केवल ५६.६१ करोड रुपैयाँ सेयर प्रिमियम बाँकी छ । औसत ६.९६ अर्बको जगेडा कोषमा बढी नेपाल बैंकसँग १७.४७ अर्ब, नबिलसँग १४.६३ अर्ब र नेपाल इन्भेस्टमेन्टसँग १४.०९ अर्ब र कम सिभिलसँग १.५४ अर्ब रुपैयाँ मात्र छ । लाभांश समायोजनपछि सिभिल र नेपाल एसबीआईको सञ्चित तथा जगेडा कोष फरक हुनेछ ।

निक्षेप र कर्जा

विकास बैंक र वित्तीय संस्था गाभ्दै अनि निक्षेपमा ब्याज बढाउँदा पनि बैंकको निक्षेप औसतमा १५.९० प्रतिशतले मात्र बढ्दा कुल निक्षेप ४,२५०.८७ अर्ब तथा औसतमा १५७.४४ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ । ग्राहकबाट निक्षेपमा २९४.९४ अर्ब रुपैयाँ संकलन गरी एनआईसी एसिया पहिलो र ८०.७१ अर्बसहित नेपाल बंगलादेश अन्तिम भयो ।

सुस्त निक्षेप वृद्धि तर कर्जा २७.६६ प्रतिशतले विस्तार हुँदा बैंकमा कर्जायोग्य रकमको अभाव र कर्जा–निक्षेप (सीडी) अनुपात अनि पुँजीकोषमा दबाब देखियो । २०७९ असार मसान्तसम्म सीडी अनुपात ९० प्रतिशत कायम गर्ने नियामकीय निर्देशन हुँदा पुस मसान्तको औसत नै ९०.०७ प्रतिशत छ । ग्राहक कर्जा तथा सापटी बढेर कुल ३,९५७.६६ अर्ब रुपैयाँ तथा औसतमा १४६.५८ अर्ब रुपैयाँ हाराहारी पुगेको छ । एनआईसी एसियाले २६१.९२ अर्ब कर्जा प्रवाह गर्दा नेपाल बंगलादेशले केवल ७४.९१ अर्ब रुपैयाँ कर्जा दियो ।

खुद मुनाफा, प्रतिसेयर आय र नेटवर्थ

बढ्दो प्रोभिजन, कस्ट अफ फन्ड र बेस रेट अनि खुम्चिँदो ब्याजदर अन्तर (स्प्रेड) ले उच्च कर्जा विस्तारका बाबजुद खुद मुनाफा करिब १० प्रतिशतले मात्र बढ्यो । खुद मुनाफा रकममा सबैभन्दा बढी ग्लोबल आईएमईको २.६६ अर्ब, घटी सिभिलको ५० करोड र औसत १.२७ अर्ब रुपैयाँ देखिन्छ ।

वित्तीय विश्लेषण र लगानी निर्णयको मुख्य आधार ईपीएस गणना गर्दा २४ बैंकले पारित बोनस सेयर समायोजन गर्दा सिभिलले हुने रु. ११.११ को सट्टा ११.६६ र नेपाल एसबीआईले रु. १५.९३ को सट्टा १६.४९ प्रकाशित गरे । विवरणअनुसार बैंकको औसत ईपीएस रु. १८.८५ हुँदा रु. ४१.५४ सहित एनआईसी एसिया अब्बल र करिब १ सय ५० प्रतिशतको मुनाफा बढाउँदा पनि सिभिल रु. ११.११ सहित कमजोर देखियो । हालै पुँजी समायोजित ईपीएसकै आधारमा कम्पनीको मूल्यांकन र लगानी व्यवस्थापन जोखिमपूर्ण हुन सक्छ । लगानी गर्दा कम्तीमा विगत र सम्भावित ईपीएस, औसत, शुद्धता हेर्नुपर्छ । लाभांश खोज्नेको चासो प्रतिसेयर वितरणयोग्य मुनाफा (डीपीएस), प्रकाशित विवरणअनुसार एभरेस्टसँग रु. ५२.१८ उपलब्ध हुँदा कुमारीसँग केवल रु. १.८८ छ । फरक विधिबाट प्रस्तुत डीपीएस हेरेर सम्भावित लाभांशको अनुमान गर्दै लगानी व्यवस्थापन पनि जोखिमपूर्ण हुन सक्छ ।

सेयरधनीको कुल सम्पत्ति देखाउने प्रतिसेयर नेटवर्थ औसत रु. १६१.८९ हुँदा बढी हुने नेपाल बैंकको रु. २३८.१२, राष्ट्रिय वाणिज्यको रु. २२३.६१, एभरेस्टको रु. २२०.६९ र कृषि विकासको रु. २०६.६३ र सेञ्चुरीको कम रु. १२१.१९ छ । सिभिलको रु. १२९.३९ र नेपाल एसबीआईको रु. १६९.०८ नेटवर्थ समायोजनसँगै केही घट्नेछ ।

पुँजीकोषको अवस्था

हाल बैंकले भारित जोखिम सम्पत्ति (आरडब्लूए) को आधारमा प्राथमिक पुँजीकोष न्यूनतम ८.५ प्रतिशत र समग्रमा न्यूनतम ११ प्रतिशत पुँजीकोष कायम गर्नैपर्छ । तोकिएको पुँजीकोष कायम नहुँदा लाभांश रोक्का वा शीघ्र सुधारात्मक कारबाही हुन सक्छ । २०७७-७८ मा एनआईसी एसियाको प्राथमिक पुँजीकोष ७.५१ प्रतिशत मात्र हुँदा प्रस्तावित लाभांश अस्वीकृति भयो । अत्यधिक जोखिम लिँदै नाफा कमाउन नियामकीय व्यवस्थाको उल्लंघन र लाभांश बाँड्नै नसक्ने अवस्थामा पुँजीकोष पु¥याउनु व्यवस्थापनको हदै गैरजिम्मेवारी हो । विवरणअनुसार कृषि विकासको सबैभन्दा बढी १६.३० र कम हिमालयनको ११.६१, कुमारीको ११.६९ र सेन्चुरीको ११.९४ पुँजीकोषसहित औसतमा कायम १३.३३ प्रतिशत सन्तुलित मान्नुपर्छ । सम्पत्तिको जोखिम भार र पुँजी गणनायोग्य रकमअनुसार परिवर्तनशील पुँजीकोषको जानकारी नराख्दा लगानी र लाभांश जोखिम बढ्छ । नेपाल राष्ट्र बैकबाट २०७८ माघ २८ मा जारी मुख्य वित्तिय सूचक अनुसार एनअाइसी एसियाकाे ७.८० र माछापुच्छ्रेकाे ८.०९ प्रतिशतमात्र प्राथमिक पुँजीकाेष छ, जुन नियामकीय व्यवस्था ८.५ भन्दा कम हाे । जसले गर्दा उनीहरूले २०७८–७९ काे लाभांस वितरण गर्न पाउने सम्भावना न्यून देखिन्छ । यस्तै लक्ष्मी ८.५१, प्रभु ८.५५, सिद्धार्थ ८.६३ र कुमारीकाे ८.८८ प्रतिशतकाे प्राथमिक पुँजिकाेषकाे दवावमा देखिन्छन् । पुजीकाेषकाे अवस्था  यहाँ हेर्नसक्नु हुन्छ ।

पुँजीकाेषलाइ सहज रूपमा व्यवसाय संचालनका लागि ताेकिएकाे पुँजीयाेग्य रकमकाे रूपमा बुझ्न सकिन्छ । याे निकै बढि वा घटि हुँदा कम्पनीलाइ नाेक्सानी हुन्छ जस्ताे नुन धेरै वा थाेरै हुँदा खानाकाे स्वाद बिग्रन्छ । यस्तै शेयरधनीकाे वा पुँजीयाेग्य रकमकाे पर्याप्तता र परिचालन कसरी भैरहेकाे छ, पुँजीकाेषले जनाउँछ । यसकाे गणना वासेल विधीमा ताेकिएकाे सुत्रमा गरिन्छ र विद्ममान नियमानुसार बैकहरूकाे प्राथमिक (टायर वन) तथा पुरक (टायर टु) समेत कुल पुँजीकाेष न्यूनतम ११ प्रतिशत हुनुपर्छ । थप जानकारीका लागि "पुँजीकोषका लागि ‘अग्राधिकार सेयर’ कि ‘डिबेन्चर’ ?" पढ्नुस् ।

मूल्य आम्दानी अनुपात

कम्पनीप्रति आशावादी र त्रसित लगानीकर्ताले विद्यमान वा सम्भावित आयका आधारमा सेयरको माग र आपूर्तिलाई मूल्यमा व्यक्त गर्ने मूल्य आम्दानी अनुपात (पीई) प्रत्येक कारोबारसँगै परिवर्तन हुन्छ । त्यसैले प्रकाशित वा विगतको पीईभन्दा प्रचलित मूल्य वा आफ्नो लागतका आधारमा कति पीई हेर्नुपर्छ । पीईलाई लगानी निर्णयको मानक बनाउँदै गर्दा ईपीएसको शुद्धता, सम्बन्धित क्षेत्रको औसत पीई बुझ्न अनि कम्पनीको व्यावसायिक र मुनाफा विस्तारलाई आकलन गर्न नसके गलत निर्णयको सिकार हुने सम्भावना रहन्छ । २०७८ माघ २० को अन्तिम मूल्यमा लगानीकर्ताले सूचीकृत बैंकको सेयर औसत २१.९६, नबिलको सबैभन्दा बढी ४७.५७ र ग्लोबल आईएमई १६.२२ कम पीईमा किनबेच गरे ।

लगानी व्यवस्थापन

एनआईसी एसियाबाहेक सबै बैंकले २०७७-०७८ को वार्षिक साधारणसभा सम्पन्न गरी लाभांश पारित गरे । नेपाल इन्भेस्टमेन्ट, हिमालयन र नेपाल बंगलादेशले कारोबार रोकिँदा कायम मूल्यमा अनि सिभिल र नेपाल एसबीआईले पुँजी समायोजन नगरी नै आधारभूत सूचकहरू गणना गरे । यस्ता त्रुटिपूर्ण आँकडामा विश्लेषण र लगानी निर्णय गर्न बाध्य नेपाली लगानीकर्तामा बिग मर्जको नियामकीय दबाबसँगै अंकमा पहिलो र ठूलो बन्ने होडले सिर्जित जोखिमहरू थपिएका छन् । कुन बैंक, कोसँग, कसरी गाभिन्छ ? कहिले, कसको, कतिमा कारोबार रोकिन्छ र खुल्छ ? कुन बैंकको लाभांश रोकिन्छ ? के कारबाहीमा पर्छ ? अन्योल छ ।

सार्वजनिक तथ्यांकले चुक्ता पुँजी, मुनाफा रकम, पीईमा ग्लोबल आईएमई; जगेडा कोष र नेटवर्थमा नेपाल बैंक; ग्राहक निक्षेप, कर्जा तथा सापटीसँगै ईपीएसमा एनआईसी एसिया; पुँजीकोषमा कृषि विकास राम्रा देखिन्छन् । चुक्ता पुँजी, जगेडा कोष, खुद मुनाफा, ईपीएसमा सिभिल; ग्राहक निक्षेप, कर्जा तथा सापटीमा नेपाल बंगलादेश; पुँजीकोषमा हिमालयन; वितरणयोग्य मुनाफामा सनराइज; नेटवर्थमा सेन्चुरी तथा सञ्चित मुनाफामा कुमारी नराम्रा देखिन्छन् ।

जति नै सत्य, तथ्य र पूर्ण भने पनि प्रकाशित विवरणले भविष्यको सटीक आकलनमा सघाउँदैन र लगानीमा प्रतिफल सुनिश्चित गर्दैन । उच्च ईपीएस र डीपीएसले पनि लाभांश सुनिश्चित नगर्नेमा एनआईसी उदाहरण बनेको छ । लगानी निर्णय वा व्यवस्थापन गर्दा सम्भावित मुनाफा, ईपीएस, पीई, नेटवर्थ र पुँजीकोष (प्राथमिक समेत) सँगै लाभांश प्रतिफल दर (डिभिडेन्ड यिल्ड), इक्विटीमा प्रतिफल (आरओई), बजार र किताबी मूल्य अनुपात (पीबी रेसियो), निष्क्रिय कर्जा र तरलताको अवस्था, व्यवसायको वृद्धि, सुशासन अनि लगानीको उद्देश्य, अवधि, पुँजीको स्रोत, अपेक्षित मुनाफा, जोखिमवहन/व्यवस्थापन क्षमता, गाभ्दा वा गाभिँदाको सम्भावित अवस्था पनि ध्यान दिनुपर्छ । नियामकीय व्यवस्था र परिपालनामा चनाखो हुनुपर्छ ।

(लेखकै आधारमा लगानी र जोखिममा लेखक भागीदार हुनेछैन ।) 

काराेवार दैनिकमा २०७८ माघ २३ गते प्रकाशति, त्रुटिपूर्ण वित्तीय विवरण, अंकको होड र निरीह लगानीकर्ता « (karobardaily.com)

to download PDF version click

Key Financial Indicator

to download PDF version click

यो तथ्यांकीय विश्लेषण व्यक्तिगत प्रयोजनका लागि गरिएको सामान्य अध्ययन हो । लगानी निर्णय गर्दा आफ्नो जोखिम लिने क्षमता, उदेश्य, रकमको स्रोत जस्ता धेरैपक्षमा ध्यान दिनुपर्छ । तथ्यांकलाइ पुनः विश्लेषण गर्न नबिर्सनु होला । लगानीकर्ताहरुले स्वविकेमा यस त्रैमासको ईपिएसलाई व्यवहारिकता र विश्वसनीयताकाे कसीमा थप विश्लेषण गरी लगानी निर्णयमा प्रयोग गर्न सुझाइन्छ । प्रकाशित वा उल्लेखित तथ्यांककाे आधारमा लगानी र सिर्जित लाभहानी र जाेखिमकाे भागिदार र जिम्मेवार लेखक हुनेछैन, स्वयम् हुनुपर्नेछ ।

वित्तिय विवरणकाे विश्वसनीयतामा अर्काे लेख

१. त्रैमासिक वित्तीय विवरण : शुद्धता र पारदर्शिता

२. लगानी निर्णयमा मूल्य आम्दानी अनुपात (पीई)काे भूमिका र प्रयाेग बुझ्न

Revised/updated 11 Feb 2022, 13:40 NST